Pnącza jednoroczne na słońce i do półcienia
Szybko rosnące pnącza jednoroczne pozwalają co roku zmieniać wygląd ogrodu lub balkonu. Można nimi obsadzać trejaże, ściany, płoty, pergole, altany czy nawet pnie starych drzew. Poznaj ciekawe gatunki roślin pnących na słońce oraz do półcienia. Artykuł podzieliliśmy na 2 części - w pierwszej znajdziesz pnącza uwielbiające słońce, w drugiej zaś pnącza, które dobrze rosną też w półcieniu. Na końcu jest tabela z praktycznym wykazem pnączy na słońce i do półcienia :-)
Wilec to doskonałe pnącze jednoroczne na słońce
Fot. depositphotos
Pnącza jednoroczne na słońce
Wśród pnączy jednorocznych jest duży wybór roślin na stanowiska w pełni słoneczne. Pnącza te zazwyczaj szybko rosną i obficie kwitną, a silne nasłonecznienie dobrze im służy. Poniżej przedstawiamy najpopularniejsze pnącza jednoroczne na słońce.
Asarina pnąca
Asarina pnąca (Asarina scandens) to jednoroczne pnącze na słońce i ciepłe, osłonięte stanowiska. Wiotkie pędy asariny dorastają do 3 m długości, ale u roślin uprawianych w donicach najczęściej są krótsze. Jasnozielone liście asariny przypominają liście bluszczu. Dzwonkowate, wydłużone kwiaty pojawiają się w czerwcu i utrzymują aż do przymrozków.
Ta jednoroczna roślina najlepiej radzi sobie w miejscu z dużą ilością rozproszonego światła i w żyznym, próchniczym i przepuszczalnym podłożu. Nasiona asariny wysiewamy w marcu w szklarni po 5 sztuk do jednej doniczki. Nasiona kiełkują w ciemności - wskazane jest przykrycie doniczek czarną folią. Rozsadę wysadzamy na miejsce stałe pod koniec maja.
Asarina pnąca - Asarina scandens
Fot. Dinkum, CC0, Wikimedia Commons
Groszek pachnący
Groszek pachnący (Lathyrus odoratus) to jednoroczne pnącze na słońce szybko dorastające do 2 metrów długości. Długie, wiotkie pędy groszku wyposażone w czepne wąsy są porośnięte przez drobne liście. Motylkowate kwiaty o przyjemnym zapachu są zebrane w obfite grona. Pastelowe kwiaty występują w wielu kolorach i utrzymują się od czerwca do września.
Groszek pachnący
Fot. Dinkum, CCO, Wikimedia Commons
Groszek pachnący najlepiej rośnie w pełnym słońcu na glebie żyznej, wilgotnej o odczynie zasadowym. Nasiona groszku wysiewamy od marca do maja wprost do gruntu.
Nasturcja kanaryjska
Nasturcja kanaryjska (Tropaeolum peregrinum) to egotycznie wyglądająca roślina o wiotkich pędach dorastających do 4 m długości. Liście nasturcji kanaryjskiej są duże i dłoniasto klapowane. W czerwcu rozwijają się nieduże, intensywnie żółte kwiaty o postrzępionych płatkach.
Nasturcja kanaryjska - Tropaeolum peregrinum
Fot. depositphotos
Nasturcja preferuje gleby żyzne, próchnicze, przepuszczalne i lekko wilgotne. To oryginalne pnącze jednoroczne na słońce wymaga podpór wokół których się owija. Nasiona nasturcji kanaryjskiej wysiewamy w kwietniu i maju wprost do gruntu.
Nasturcja większa
Nasturcja większa (Tropaeolum majus), określana też jako nasturcja pnąca, wyróżnia się dużymi, aksamitnymi kwiatami w intensywnych odcieniach pomarańczu, czerwieni i żółci. Długi okres kwitnienia nasturcji - od czerwca do aż do września - sprawia, że jest ona popularną rośliną ogrodową oraz balkonową. Płożące pędy nasturcji porastają talerzowate, dekoracyjne liście.
Nasturcja pnąca - Tropaeolum majus
Fot. depositphotos
Nasturcja pnąca najlepiej rośnie oraz kwitnie na niezbyt zasobnej, gliniasto-piaszczystej glebie. Nadaje się do tworzenia zielonych ścian, doskonale osłania ogrodzenia i murki. Wysiew nasion nasturcji wprost do gruntu przypada na kwiecień i maj.
Rodochiton purpurowy
Rodochiton purpurowy (Rhodochiton atrosanguineus), określany też jako czarnoszyj, to pnącze jednoroczne o wyjątkowo oryginalnych kwiatach, które rozwijają się w sierpniu w kątach liści na długich, zwisających szypułkach. Działki kielicha tworzą szeroki dzwonek, z którego wyłania się rurka w kontrastowym, czarnopurpurowym kolorze. Walcowata rurka powstaje ze zrośniętych płatków korony. Średniej wielkości liście są sercowate, czasem mają ząbkowane krawędzie.
Rodochiton purpurowy - Rhodochiton atrosanguineus
Fot. Nzfauna, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons
Rodochiton to doskonałe pnącze na słońce, najobficiej kwitnące w zacisznym, ciepłym miejscu na średnio zasobnej, gliniasto-piaszczystej, umiarkowanie wilgotnej glebie. Roślina wymaga kratownic, trejaży lub innego typu podpór pod pnącza, wokół których może się owijać. Nasiona rodochitona wysiewamy od lutego do marca w szklarni, a rozsadę wysadzamy do gruntu pod koniec maja.
Tunbergia oskrzydlona
Tunbergia oskrzydlona (Thunbergia alata) jest rośliną pnącą, której pędy dorastają do 1,5 m długości. Latem to lubiące słońce pnącze obsypuje się jaskrawymi kwiatami z czarnym, aksamitnym środkiem.
Tunbergia oskrzydlona - Thunbergia alata
Fot. pixabay
Roślina preferuje, żyzne, próchnicze i wilgotne gleby oraz zaciszne stanowisko. Wiotkie pędy tunbergii oskrzydlonej owijają się wokół podpór więc roślina nadaje się do okrywania altanek, trejaży oraz pergoli. Nasiona wysiewamy od lutego do marca w szklarni, a rozsadę sadzimy do gruntu w maju.
Wilec trójbarwny
Wilec trójbarwny (Ipomea tricolor) kwitnie od początku lipca do końca września. Duże kielichowate kwiaty wilca trójbarwnego najczęściej są jednokolorowe z barwnymi paskami, ale mogą mieć także całe w wnętrze w kontrastowym kolorze. Pnącze osiąga do 3 m długości i nadaje się do osłaniania ogrodzeń, ścian i balkonów.
Wilec trójbarwny - Ipomea tricolor
Fot. pixabay
Ta jednoroczna roślina pnąca najlepiej radzi sobie w zacisznym i słonecznym miejscu na żyznej, wilgotnej i przepuszczalnej glebie. Nasiona wilca trójbarwnego wysiewa się marcu i kwietniu do inspektu lub w maju wprost do gruntu.
Wilec klapowany
Wilec klapowany (Mina lobata, syn. Ipomoea lobata) jest jednorocznym pnączem silnie rosnącym i osiągającym do 5 m długości. Jednostronne, długie wiechy drobnych kwiatów utrzymują się przez całe lato aż do przymrozków. Klapowane liście są dość duże i jasnozielone. Roślina ma tendencje do zrzucania liści rosnących u nasady pędów.
Wilec klapowany - Ipomea lobata
Fot. Dinkum, CC0, Wikimedia Commons
To oryginale pnącze na słońcu najładniej się wybarwia i najszybciej rośnie. Potrzebuje gleby wilgotnej, przepuszczalnej oraz żyznej. Nasiona wilca klapowanego wysiewamy w marcu i kwietniu do inspektu lub w maju wprost do gruntu.
Pnącza jednoroczne do półcienia
Powyżej wymieniliśmy najpopularniejsze pnącza jednoroczne wymagające stanowisk słonecznych. Wśród jednorocznych roślin pnących znajdziemy jednak także rośliny tolerujące nieco cienia. Te pnącza rosną równie dobrze w pełnym słońcu jak i w półcieniu.
Zanim jednak wymienimy pnącza jednoroczne do półcienia, musimy rozwiać oczekiwania osób mających w pełni zacienione ogrody, balkony lub tarasy - na takich stanowiskach żadne pnącze jednoroczne nie będzie dobrze rosło - pozostają jedynie cieniolubne pnącza wieloletnie, takie jak np. bluszcz pospolity.
Chmiel Japoński
Chmiel japoński (Humulus japonicus) to jednoroczne pnącze o pędach dorastających nawet do 4 m długości. Ozdobny chmiel tworzy dekoracyjne, duże, klapowane liście oraz zielonkawe szyszki. Chmiel japoński szybko rośnie porastając pergole, trejaże i inne podpory. Jesto to także doskonałe pnącze na balkon szybko rosnące.
Chmiel japoński - Humulus japonicus
Fot. depositphotos
Fasola wielkokwiatowa
Fasola wielkokwiatowa (Phaseolus coccineus) to jednoroczne pnącze na słońce i do półcienia osiągające 3-4 m długości. Pędy fasoli porośnięte są przez zielone, trójdzielne liście. Motylkowe, duże kwiaty barwy białej lub czerwonej rozwijają się w czerwcu. Fasola wielkokwiatowa tworzy zielone zasłony, porasta pergole i altany.
Fasola wielkokwiatowa - Phaseolus coccineus
Fot. Dinkum, CC0, Wikimedia Commons
To mało wymagające pnącze preferuje zaciszne stanowiska oraz glebę żyzną i wilgotną. Nasiona fasoli wysiewamy do gruntu w maju.
Fasolnik egipski
Fasolnik egipski (Lablab purpureus) jest łatwy w uprawie i doskonale nadaje się do obsadzania płotów, altan, pergoli. Pędy fasolnika dorastają do 3 m długości i są gęsto porośnięte przez trójdzielne, ciemnozielone liście. Motylkowate, duże kwiaty są zebrane w długie grona. Kwiaty mogą mieć kolor niebieski, fioletowy lub biały. Po przekwitnięciu w miejscu kwiatów pojawiają się dekoracyjne, purpurowe strąki.
Fasolnik egipski - Lablab purpureus
To jednoroczne pnącze dobrze rośnie na słońcu oraz w półcieniu na przepuszczalnej i wilgotnej glebie. Nasiona fasolnika wysiewamy okresie od marca do kwietnia do inspektu lub w maju do gruntu. Podobnym, ciekawym pnączem, choć posiadającym nieco mniejsze walory ozdobne, jest fasolnik chiński (Vigna unguiculata).
Kobea pnąca
Kobea pnąca (Cobaea scandens) dorasta do 4 m długości. Liście tego jednorocznego pnącza są pierzasto złożone a duże kwiaty dzwonkowate. Roślina długo kwitnie - od czerwca do października.
Kobea pnąca - Cobaea scandens
Fot. Dinkum, CCO, Wikimedia Commons
Łatwa w uprawie kobea pnąca dobrze rośnie w zacisznym miejscu w wilgotnym, przepuszczalnym i próchniczym podłożu. Nasiona kobei wysiewamy od lutego do marca do ciepłego inspektu. Rozsadę sadzimy do gruntu w maju.
Wilec purpurowy
Wilec purpurowy (Ipomoea purpurea) to pnącze osiągające do 3 metrów długości. Wilec rośnie szybko, owijając się wokół podpór, nadaje się do sadzenia przy kratach, pergolach i trejażach. Ozdobne są zarówno duże, lejkowate kwiaty jak i sercowate, ciemnozielone liście pnącza. Kwiaty w różnych odcieniach fioletu, różu i bieli otwierają się w dni pochmurne, zaś w słoneczne się zamykają.
Wilec purpurowy - Ipomea purpurea
Fot. pixabay
Wilec doskonale czuje się w zacisznych miejscach na glebie żyznej, wilgotnej i zasadowej. Nasiona wilca purpurowego wysiewamy wprost do gruntu w kwietniu i maju.
mgr inż. Anna Błaszczuk
Przeczytaj również:
- Czym obsadzić siatkę ogrodzeniową? Najlepsze pnącza na płot z siatki!
- Pnącza szybko rosnące na pergole. Jakimi pnączami obsadzać pergole?
- Pnącza wieloletnie na słońce
- Pnącza wieloletnie zimozielone
Opracowano na podstawie:
1. B. Chlebowski, M. Mynett, Kwiaciarstwo, PWRiL, Warszawa 1980, s. 80-85,
2. H. Chmiel (redakcja), Uprawa roślin ozdobnych, PWRiL, Warszawa 1980, s, 218, 260, 257;
3. J. Grzegory, Ogród przy domu, PWRiL, Warszawa 1976, s. 145-147.
