Pnącza wieloletnie na słońce

Pnącza wieloletnie na słońce to najczęściej poszukiwana grupa roślin pnących, których zadaniem jest okrycie ogrodzeń, pergoli, altan czy murków, znajdujących się w ogrodach mocno nasłonecznionych. Za odpowiednio ciepłe i słoneczne stanowisko pnącza te odwdzięczą się obfitym kwitnieniem oraz dekoracyjnymi liśćmi, które w wielu przypadkach atrakcyjnie przebarwią się jesienią. Poznaj najciekawsze pnącza wieloletnie do słonecznych ogrodów!

Pnącza wieloletnie na słońce

Akebia pięciolistkowa

Akebia pięciolistkowa (Akebia quinata) to częściowo zimozielone pnącze dorastające do 6 m wysokości. Jasnozielone i sztywne liście o palczastym kształcie składają się z pięciu owalnych listków. Lekko pachnące, drobne kwiaty o kolorze brązowopurpurowym pojawiają się w maju. Zielonkawofioletowe, owalne owoce o długości do 13 cm dojrzewają w październiku.

Ta wyglądająca nieco egzotycznie roślina polecana jest do obsadzania altan, pergoli oraz ogrodzeń. Wokół podpór owija się pędami. Akebia preferuje stanowiska osłonięte, słoneczne do półcienistych. Najlepiej rośnie na umiarkowanie wilgotnych glebach o odczynie zasadowym lub obojętnym.

Akebia pięciolistkowa - Akebia quinata
Fot. pixabay

Polecane odmiany akebii pięciolistkowej:

Akebia pięciolistkowa 'Variegata' – dorasta do 5 m wysokości, liście zielone z białymi plamami, różowe kwiaty pojawiają się od kwietnia do maja.

Akebia pięciolistkowa 'Alba' – odmiana o białych kwiatach i jasnozielonych liściach. Zakwita wiosną (IV-V). Osiąga ok. 6 m wysokości.

Aktinidia, mini kiwi

Aktinidia, potocznie określana jako mini kiwi, to pnącze o jadalnych i smacznych owocach. W zależności od odmiany owoce aktinidii mają różne barwy, osiągają długość do 4 cm i dojrzewają jesienią. Drobne, białe kwiaty pojawiają się w maju. Grube liście o owalnym kształcie mogą przyjmować różne kolory i przebarwiają się jesienią. Podpory dla aktinidii powinny być mocne. Roślina wspina się po nich owijając pędami.

Aktinidia to pnącze na stanowisko słoneczne, ciepłe i zaciszne. Preferuje gleby żyzne, przepuszczalne i dostatecznie wilgotne. Roślina jest wrażliwa na wiosenne przymrozki.

Aktinidia pstrolistna - Actinidia kolomikta
Fot. depositphotos

W polskich warunkach klimatycznych uprawiane są dwa gatunki: aktinidia ostrolistna (Actinidia arguta) oraz aktinidia pstrolistna (Actinidia kolomikta). Wśród odmian aktinidii występują rośliny dwupienne (osobniki męskie i żeńskie), które trzeba sadzić obok siebie, by doczekać się owoców, a także odmiany samopłodne, niepotrzebujące zapylacza. Do odmian samopłodnych można zaliczyć m. in. aktinidię ostrolistną 'Issai'.

Chmiel zwyczajny

Chmiel zwyczajny (Humulus lupulus) – silnie i szybko rosnąca bylina, której pędy zamierają jesienią i odbijają wiosną. Osiąga do 6 m wysokości. Liście zielone, ząbkowane o ładnym kształcie. Jest roślina dwupienną. Szyszki chmielu wykorzystywane są przy produkcji piwa. Łatwo się rozsiewa.

Chmiel zwyczajny - Humulus lupulus
Fot. pixabay

To pnącze wieloletnie na słońce wspina się, owijając pędami wokół podpór ale może także ścielić się po podłożu. Szybko porasta altany i ogrodzenia, wspina się również po drzewach. Dobrze wygląda w ogrodach naturalistycznych. Chmiel nie ma dużych wymagań, ale najlepiej będzie rósł w miejscu słonecznym do półcienistego, na glebie ogrodowej o umiarkowanej wilgotności. Znosi przeciągi i okresowe zalewanie.

Chmiel zwyczajny 'Aureus' – ciekawa odmiana ozdobna chmielu o żółtozielonych liściach i żółtawych szyszkach.

Cytryniec chiński

Cytryniec chiński (Schisandra chinensis) to pnącze wieloletnie o właściwościach leczniczych pochodzące z Dalekiego Wschodu. Czerwone jagody zebrane są w grona dojrzewające w sierpniu i wrześniu. Wykorzystuje się je na przetwory. Roślina wydziela przyjemny cytrynowy zapach. Dorasta do 10 m wysokości, po podporach wspina się owijając pędami.

Cytryniec chiński - Schisandra chinensis

Pnącze to preferuje stanowiska słoneczne z żyzną, dość wilgotną glebą o odczynie zasadowym lub obojętnym. Jest w pełni mrozoodporne - należy do strefy mrozoodporności roślin 5A.

Glicynia

Glicynia (Wisteria) to bardzo okazałe, pięknie kwitnące pnącze. W maju obsypuje się długimi, dochodzącymi nieraz kilkudziesięciu cm długości, groniastymi kwiatostanami. Kwiaty w barwach od bieli, poprzez różowe do niebieskich i fioletowych najczęściej przyjemnie pachną. Liście są zielone, duże, pierzastozłożone z mniejszych, owalnych listków. Wiosną są brązowawe, jesienią najczęściej przebarwiają się na żółto.

To pnącze wieloletnie na słońce owija się pędami wokół podpór, które powinny być solidne. Może być sadzona przy ogrodzeniach, pergolach, ścianach oraz altanach. Jest pnączem długowiecznym i jej pędy w starszym wieku są dosyć grube. Można je prowadzić także w formie drzewka.

Glicynia - Wisteria
Fot. pixabay

Glicynia wymaga średnio żyznych, przepuszczalnych gleb o umiarkowanej wilgotności. Najlepiej rozwija się na stanowisku ciepłym, słonecznym i osłoniętym. Młode okazy lepiej zabezpieczać na zimę. Wiele odmian wisterii do obfitego kwitnienia potrzebuje silnego cięcia. Często zakwitają dopiero kilka lat po posadzeniu, choć są odmiany kwitnące już w 1-2 roku (np. Glicynia chińska 'Texas White'). W polskich warunkach najczęściej uprawiane są: glicynia chińska Wisteria sinensis oraz glicynia kwiecista Wisteria floribunda.

Jeżyna Henry'ego

Jeżyna Henry'ego (Rubus henryi) to zimozielonym pnącze, którego ojczyzną jest Azja. W naszych warunkach dorasta do 3 m wysokości. Ciemnozielone, 3-klapowe liście osiągają 15 cm długości. Są błyszczące, z filcowatymi, białymi włoskami po spodniej stronie. Kwiaty zebrane w grona mają barwę od różowej do jasnoczerwonej. Zakwita w czerwcu a owocuje pod koniec lata.

Jeżyna Henry'ego - Rubus henryi
Fot. Denis.prévôt, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Roślina polecana jest do sadzenia przy podporach oraz altanach po których wspina się przy pomocy haczykowatych kolców.

Dla jeżyny Henry'ego optymalnym stanowiskiem jest miejsce słoneczne lub półcieniste, osłonięte od wiatru. Najlepiej rośnie na przepuszczalnych, wilgotnych, gliniastych glebach. Młode rośliny powinno się na zimę okrywać.

Milin amerykański

Milin amerykański (Campsis radicans) to pnącze wieloletnie o ozdobnych, trąbkowatych kwiatach pojawiających się od lipca do września. Pierzaste zielone liście jesienią przebarwiają się na żółto. Roślina o silnym wzroście, dorastająca do 10 m wysokości.

Milin - Campsis
Fot. pixabay

Milin polecany jest do obsadzania wysokich ogrodzeń, ścian, altan. Podpory powinny być solidne, wspina się po nich za pomocą korzeni czepnych i wijących pędów. Gatunek ten urośnie na każdej przeciętnej i przepuszczalnej glebie ale miejsce powinno być słoneczne, ciepłe i osłonięte od wiatrów. Znosi okresową suszę lecz może przemarzać.

Powojnik

Powojnik (Clematis) to obficie kwitnące pnącze o pięknych kwiatach. W zależności od odmiany powojniki kwitną od maja do października i mogą przybierać najróżniejsze kształty i kolory. Kwiaty bywają pełne i półpełne, jedno- lub wielokolorowe, u niektórych odmian zmieniają barwę w trakcie sezonu. Bardzo dekoracyjne są także ich puszyste owocostany, zdobiące ogród jesienią i zimą.

Powojnik - Clematis
Fot. pixabay

Te pnącza wieloletnie na słońce doskonale sprawdzają się sadzone przy pergolach, kratkach, ogrodzeniach, altanach czy w pojemnikach. Mogą wspinać się po drzewach oraz rynnach. Wiele gatunków może pełnić rolę okrywową, wypełniając rabaty. Aby uzyskać obfite kwitnienie wymagają cięcia odpowiedniego dla danej odmiany.

Powojniki dobrze czują się na przepuszczalnej, dość wilgotnej (ale nie podmokłej) glebie. Najlepiej, gdy ich podstawa będzie ocieniona a górna część wystawiona na słońce.

Rdest Auberta

Rdest Auberta, określany też jako rdestówka bucharska (Fallopia baldschuanica, syn. Fallopia aubertii) to niewymagające, bardzo szybko i silnie rosnące pnącze. Rocznie przyrasta do 6 m, docelowo osiągając ok. 15 m wysokości. Od sierpnia do października obsypuje się drobnymi, białymi kwiatami zebranymi w wiechy. Liście są zielone, trójkątne.

Rdest Auberta - Fallopia aubertii
Fot. AnRo0002, CC0, Wikimedia Commons

To pnącze wieloletnie na słońce polecane jest do sadzenia przy ogrodzeniach i różnych mocnych podporach. Szybko zakryje nieefektowne miejsca. Wspina się owijając pędami, w razie potrzeby można przycinać. Rdest Auberta lubi miejsca słoneczne z przepuszczalną, dość wilgotną glebą. Roślina poradzi sobie również w półcieniu. W surowe zimy może przemarzać ale łatwo się regeneruje.

Wiciokrzew

Wiciokrzewy (Lonicera) to atrakcyjne pnącza o charakterystycznych, rurkowatych, u niektórych odmian pachnących kwiatach. Zakwitają, często bardzo obficie od czerwca do października, w najróżniejszych kolorach, zależnie od gatunku i odmiany. Owocami są jagody, będące przysmakiem ptaków. Wśród wiciokrzewów są także gatunki zimozielone jak np. wiciokrzew japoński (Lonicera japonica) czy wiciokrzew zaostrzony (Lonicera acuminata).

Wiciokrzew zaostrzony - Lonicera acuminata
Fot. Krzysztof Ziarnek, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Pnącza te najlepiej rosną na przepuszczalnych, żyznych glebach o umiarkowanej wilgotności. Stanowisko słoneczne lub półcieniste powinno być osłonięte od wiatru. Wiciokrzewy doskonale sprawdzają się sadzone przy altanach, ogrodzeniach, pergolach czy kratkach, wokół których owijają się pędami. Niektóre z gatunków można wykorzystywać jako rośliny okrywowe.

Winnik zmienny 'Elegans'

Winnik zmienny 'Elegans' (Ampelopsis glandulosa) jest wolno rosnącym pnączem osiągającym 2- 3 m wysokości. Ma zielone liście z biało-różowymi plamami, czerwonawe pędy i drobne kwiaty. Dekoracyjne, fioletowoniebieskie owoce pojawiają się we wrześniu i październiku.

Winnik zmienny 'Elegans'

To pnącze wieloletnie może być sadzone w małych ogrodach, przy podporach, kratkach czy altanach, wokół których owija się pędami. Urośnie na przeciętnej glebie w osłoniętym, słonecznym lub półcienistym miejscu.

Winobluszcz

Winobluszcze (Parthenocissus) to popularne, mało wymagające pnącza, które pięknie przebarwiają się jesienią na szkarłatnoczerwone kolory. W ogrodach najczęściej spotykane są: winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia), winobluszcz trójklapowy (Parthenocissus tricuspidata) oraz winobluszcz zaroślowy (Parthenocissus inserta). Różnią się siłą wzrostu i wyglądem liści.

Winobluszcz pięciolistkowy - Parthenocissus quinquefolia

Winobluszcze najlepiej rosną na glebach przeciętnych, przepuszczalnych w miejscach słonecznych do półcienistych. Posiadają dość dobrą mrozoodporność i są mało podatne na choroby i szkodniki. Jako pnącza samoczepne (owijają się wokół podpór pędami lub za pomocą przylg) polecane są do sadzenia przy altanach, ogrodzeniach, murach oraz jako rośliny okrywowe. Wieloletnie okazy mogą porastać całe budynki.

Winorośl japońska

Winorośl japońska (Vitis coignetiae) to silnie rosnące pnącze (do 12 m wysokości) przepięknie przebarwiające się jesienią. W tym samym czasie może mieć wtedy liście w kolorach zieleni, żółci, pomarańczy i czerwieni. Okrągławe liście dorastają do 30 cm średnicy. Drobne kwiaty pojawiają się w czerwcu.

Winorośl japonska - Vitis coignetiae
Fot. pixabay

Roślina polecana jest do sadzenia przy podporach, pergolach czy ogrodzeniach. Wspina się po nich owijając pędami czepnymi. Ma niewielkie wymagania glebowe, im gleba uboższa, tym lepiej się wybarwia. Lubi podłoże wapienne. Stanowisko powinno być słoneczne do półcienistego. W ostre zimy może przemarzać.

Monika Chwała

Opracowano na podstawie:
1. Katalog roślin - drzewa, krzewy byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich, Praca Zbiorowa, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2016, s. 287-308;
2. Katalog ozdobnych roślin ogrodowych, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2018, s. 192-207.

Przeczytaj również:

Pnącza wieloletnie do cienia
Szukasz roślin, które osłonią mało atrakcyjne miejsca ogrodu lub zakryją spowite w cieniu fragmenty ogrodzeń, murków czy pergoli? Oto 7 atrakcyjnych pnączy wieloletnich, które dobrze rosną w cieniu. Więcej...

Pnącza wieloletnie zimozielone
Zimozielone pnącza mogą być całoroczną ozdobą ogrodu przez wiele lat. Pną się po ogrodzeniach, murach i altanach ale równie dobrze wyglądają jako płożący, zielony kobierzec. W zestawieniu tym znajdziemy rośliny o dekoracyjnych liściach oraz pachnących kwiatach, na słoneczne i cieniste stanowiska. Więcej...

Pnącza zimozielone szybko rosnące. Idealne do sadzenia pod płotem!
Wykorzystując szybko rosnące pnącza o nietypowym ulistnieniu, przyjemnie pachnących kwiatach i dekoracyjnych owocach, w krótkim czasie możemy zmienić nudne ogrodzenie w wiecznie zielony parawan o niebanalnym charakterze. Więcej...