Lato w ogrodzie. Choroby i szkodniki atakujące ogród latem

Lato w ogrodzie to wymarzona pora roku. Długie, słoneczne dni pozwalają cieszyć się pięknym widokiem roślin. Kolory kwiatów mienią się w słońcu, niczym tęcza na niebie, powodując uśmiech na naszych twarzach. Soczysta zieleń trawy uspokaja nerwy, wycisza i łagodzi stres. Jednak nie tylko my, ludzie, jesteśmy miłośnikami letnich ogrodów. Częstymi, jednakże nieproszonymi gośćmi w naszych ogrodach są choroby i szkodniki roślin. Działają jak wandale, niszcząc to co piękne i wartościowe. Dlatego tak ważna jest ochrona roślin przed chorobami i szkodnikami, atakującymi ogrody w lecie. Na co zwrócić uwagę i jakie opryski wykonać w lipcu i sierpniu?

Lato w ogrodzie - o tej porze roku na roślinach często widać mszyce. Szkodniki te mogą atakować rozmaite gatunki roślin i występują zazwyczaj bardzo licznie

Szkodniki atakujące rośliny latem

Najczęściej spotykanym szkodnikiem w okresie letnim jest oczywiście mszyca. W naszym ogrodzie możemy spotkać różne gatunki tego szkodnika, różniące się między sobą kolorem, wielkością i preferencjami odnośnie roślin żywicielskich. Mszyce wysysają soki z roślin, powodując ich więdnięcie i niejednokrotnie deformację liści i kwiatów. Żerowanie mszyc osłabia rośliny, przez co są one bardziej podatne na infekcje. Szkodliwość mszyc polega także na przenoszeniu przez nie groźnych chorób wirusowych. Dlatego tak ważna jest walka z tymi szkodnikami.

Do zwalczania mszyc możemy zastosować metody ekologiczne takie jak wywary, wyciągi i gnojówki z roślin np. z pokrzyw, wrotyczu pospolitego czy łusek cebuli. Niechemiczne metody to także opryski mydłem potasowym o zapachu czosnku lub preparatem pochodzenia naturalnego Agrocover.

Jeżeli konieczna jest szybka interwencja przeciwko mszycom w przydomowym ogrodzie lub w uprawie roślin na balkonie, a nie mamy zupełnie żadnego preparatu na szkodniki, możemy wykorzystać zwykłą sodę oczyszczoną, którą chyba każdy ma w kuchni. Łyżeczkę sody należy rozpuścić w 2 litrach wody. Dla zwiększenia skuteczności dodajemy jeszcze parę kropli płynu do mycia naczyń lub 2 ml szarego mydła (poprawi przyczepność płynu do liści roślin). Całość należy wstrząsnąć i dobrze zamieszać. Takim roztworem opryskujemy rośliny zaatakowane przez mszyce.

Domowe sposoby na mszyce
Naturalne domowe sposoby na mszyce to rozwiązanie dla wszystkich tych osób, które unikają stosowania chemicznych środków ochrony roślin lub po prostu nie mają czasu aby wybrać się do sklepu ogrodniczego. Oto najlepsze naturalne i ekologiczne sposoby na mszyce wykorzystujące to, co masz w domu pod ręką. Więcej...

W sprzedaży jest także wiele preparatów chemicznych tzw. insektycydów, które pomogą nam w walce z mszycami. Są to preparaty o działaniu kontaktowym, takie jak: Deltam czy Karate Zeon 050 CS. Druga grupa to środki o działaniu systemicznym, zabezpieczające roślinę przed powrotem mszyc przez dłuższy czas, jak np. Mospilan 20 SP, Substral Polysect 005 SL lub Substral kwiaty 2w1 kompleksowa ochrona. Ten ostatni ma też działanie grzybobójcze i chroni rośliny przed chorobami. Dzięki temu jest dość uniwersalnym rozwiązaniem dla ogrodników.

Lato w ogrodzie - liście porzeczek zdeformowane w wyniku żerowania mszyc

Wiele gatunków mszyc dewastuje nasze rośliny, pozostawiając po sobie pamiątki w postaci uszkodzonych, zdeformowanych liści (np. mszyca porzeczkowo-czyściecowa lub jabłoniowo-babkowa). Z kolei na iglakach: świerkach, modrzewiach i jodłach żerują ochojniki. Dobrym przykładem jest ochojnik modrzewiowo-świerkowy.

Ochojniki tworzą charakterystyczne galasy (narośla na pędach), w których żerują larwy. Dorosłe mszyce okrywają się białą, woskową wydzieliną. Pod taką osłoną żerują i się rozmnażają. Zdeformowane pędy z galasami zasychają, ponieważ uniemożliwiony jest swobodny przepływ soków roślin.

Oprócz oprysków insektycydami systemicznymi (Mospilan 20 SP, Substral Polysect 005 SL), ochrona przed ochojnikami polega także na systematycznym wycinaniu galasów, zaraz po ich zauważeniu.

Jeżeli na naszych roślinach występują ochojniki lub inne mszyce, warto w przyszłym roku na przedwiośniu wykonać oprysk preparatem olejowym Emulpar 940 EC, który zniszczy zimujące stadia mszyc. To zabieg ekologiczny, nieszkodliwy dla środowiska, który skutecznie eliminuje szkodniki roślin, zanim te rozpoczną wiosenne żerowanie. Emulpar 940 EC możemy stosować przeciwko mszycom także latem, w ciągu sezonu wegetacyjnego.

Kolejnym szkodnikiem, którego często możemy spotkać na naszych roślinach jest przędziorek. Przędziorki to roztocza o maksymalnej długości 10 mm, barwy żółtawozielonej do pomarańczowoczerwonej. Potocznie mówi się na nie "czerwone pajączki". Rozwojowi tych owadów sprzyja wysoka temperatura i suche powietrze.

Objawem żerowania przędziorków są żółtobiałe plamy na liściach, które z czasem powiększają się i prowadzą do zasychania i opadania liści. Czasami liście zostają osnute pajęczynką. Żerowanie przędziorków przyczynia się do zmniejszenia kwitnienia oraz zahamowania wzrostu roślin.

W sadach częstym problemem jest przędziorek owocowiec, atakujący głównie jabłonie, sliwy i grusze. Przędziorki atakują także drzewa i krzewy iglaste. Przędziorek sosnowiec największe zagrożenie stwarza dla świerków karłowych m.in. świerka białego odmiany 'Conica'. Szkodniki rozpoczynają żerowanie na igłach od dołu krzewu przesuwając się ku górze, powodując początkowo mozaikowate żółknięcie igieł, z czasem brązowienie i opadanie igieł - efekt ten widoczny jest na przełomie lipca i sierpnia.

Do zwalczania przędziorków można wykorzystać metody naturalne, takie jak wywary, wyciągi czy napary z łusek cebuli oraz wyciąg z pokrzywy. Wśród preparatów niechemicznych polecanych do ochrony przed przędziorkami są, wymienione już wcześniej, Agrocover, mydło potasowe o zapachu czosnku oraz Emulpar 940 EC. Chemiczne środki ochrony roślin do zwalczania przędziorków to: Karate Zeon 050 CS i Nissorun Strong 250 SC.

Lato w ogrodzie - liść uszkodzony przez przędziorki

Na kwiatach i liściach naszych roślin możemy zaobserwować wciornastki. Są to małe szkodniki o długości 1-2 mm, kształtem przypominające przecinki. Wciornastki wysysają soki z komórek roślin, powodując na powierzchni liści i płatków kwiatów nieregularne plamy, w obrębie których dodatkowo znajdują się czarne grudki - odchody tych szkodników. Liście stopniowo obumierają i zasychają. W miejscach uszkodzeń mogą powstawać żółtobrunatne, skorkowaciałe powierzchnie.

Zwalczanie wciornastków polega na oprysku preparatami owadobójczymi. Z naturalnych możemy wybrać Emulpar 940 EC, a z silniejszych środków chemicznych sprawdzą się: Karate Zeon 050 CS oraz Mospilan 20 SP.

Wciornastki - objawy, zwalczanie
Wciornastki to owady z aparatem gębowym kłująco-ssącym, żywiące się głównie sokami i tkankami roślinnymi. Powodują przy tym rozmaite uszkodzenia na roślinach uprawnych. Zobacz jak rozpoznać i zwalczać wciornastki. Więcej...

Liście naszych roślin to także pokarm licznych gąsienic. Niektóre z nich szkieletują liście (zjadają jedną skórkę z miękiszem, a druga skórka pozostaje nienaruszona), inne dziurkują i wyżerają tkanki prowadząc do gołożerów. Zwalczanie gąsienic polega na ich zbieraniu oraz opryskach preparatmi chemicznymi Deltam, Karate Gold czy Mospilan 20 SP. Jeśli chcemy gąsienice zwalczać bez użycia "chemii" możemy sięgnać po ekologiczne nowości dostępne w sklepach ogrodniczych. Są to naturalne preparaty Lepinox Plus oraz NeemAzal T/S.

Lato w ogrodzie - uszkodzenia liści przez gąsienice żerujące na roślinach

Nieproszonymi, a częstymi gośćmi w ogrodach są ślimaki, które bez skrupułów zjadają liście naszych roślin. Potrafią ogołocić z liści całe połacie upraw, a po najpiękniejszych kwiatach zostawić pusty pęd. Jak się przed nimi bronić? Można dookoła zagonów lub pojedynczych roślin rozsypywać wapno, mączkę bazaltową, ziemię okrzemkową lub popiół drzewny lecz należy uważać by nie odkwasić za bardzo gleby, gdyż wszystkie wymienione preparaty mają działanie zasadotwórcze. Można także rozsypać ostry piasek lub rozdrobnione skorupki z jajek, które będą stanowić barierę dla wędrujących po ogrodzie ślimaków.

Niezłe wyniki dają również pułapki. Najprostsze pułapki własnej roboty, to rozłożone kawałki wilgotnych desek lub płaskich kamieni gdzie szkodniki kryją się w ciągu dnia. Możemy je tam znaleźć,  wyłapać i zniszczyć. Pospolitą pułapką jest pułapka w formie słoika wkopanego w ziemię, do którego wlewa się niewielką ilość piwa. Ślimaki zwabione zapachem piwa wpadają do słoika. W sklepach ogrodniczych dostęne są też specjalne pułapki na ślimaki, skonstruowane w taki sposób, aby utrudnić ślimakom wydostanie się z pułapki.

Dawniej ogrodnicy rozsypywali też trujące granulki przeciw ślimakom. Dziś nie musimy już sięgać po te chemiczne trucizny, gdyż dostępne są ekologiczne granulki na ślimaki. Pamiętajmy, że ślimaki mogą być zjadane przez ptaki, jeże czy żaby. Dlatego do zwalczania ślimaków w ogrodzie wybierajmy tylko ekologiczne preparaty na ślimaki oparte o fosforan żelaza. Jest to substancja naturalnie występująca w ziemi, szkodliwa jedynie dla ślimaków.

Przykładami bezpiecznych środków na ślimaki, dozwolonych do stosowania w uprawach ekologicznych są Ślimakol Naturen Substral oraz Ślimak Control. Ten naturalny granulat na ślimaki nie stwarza ryzyka dla ptaków i owadów pożytecznych oraz zapewnia długotrwałą ochronę roślin przed ślimakami (do 10 dni w ogrodach i do 14 dni w szklarniach i tunelach). Stosuje się go bardzo łatwo, poprzez rozsypanie granulek na ziemi między roślinami.

Choroby atakujące rośliny latem

Latem nasze rośliny atakowane są także przez choroby grzybowe. Charakterystyczny biały lub biało-szary mączysty nalot na liściach, pędach i kwiatach powodowany jest przez mączniaka prawdziwego. Z porażonych pąków wyrastają zdeformowane liście pokryte obfitym białym nalotem, który z czasem ciemnieje. Na plamach pokrytych nalotem widoczne są czarne otocznie grzyba. Porażone pędy są skrócone, a kwiaty zdrobniałe. Oprócz spadku jakości kwiatów mączniak powoduje także silne zahamowanie wzrostu roślin, które ponadto stają się mniej wytrzymałe na mróz.

Lato w ogrodzie - biały lub biało-szary mączysty nalot na liściach, pędach i kwiatach wielu roślin powodowany jest przez mączniaka prawdziwego. Rozwojowi choroby sprzyja ciepła i wilgotna pogoda

Ochrona przed mączniakiem prawdziwym polega przede wszystkim na odpowiedniej pielęgnacji roślin. Należy pamiętać, że porażone części rośliny trzeba wyciąć i spalić. Następnie całą roślinę opryskujemy preparatem grzybobójczym, takim jak: Topas 100 EC, Signum 33 WG, Scorpion 325 SC. W niektórych uprawach możemy użyć ten preparat biologiczny Polyversum WP.

Mączniak prawdziwy i rzekomy - zwalczanie
Mączniak prawdziwy i rzekomy to choroby, które atakują rośliny wszelkiego rodzaju, bez względu na to, czy rosną one w sadzie, warzywniaku, ogrodzie ozdobnym czy na tarasie lub w mieszkaniu. Oto jak rozpoznać i skutecznie zwalczać oba rodzaje mączniaka. Więcej...

Lato w ogrodzie - plamy na liściach, otoczone żółtą obwódką, może powodować szara pleśń. Na zdjęciu objawy tej choroby widoczne na liściach piwonii

Równie często na roślinach w naszych ogrodach pojawia się szara pleśń. Patogen pojawia się tam gdzie rośliny rosną w niekorzystnych warunkach - zbyt niska temperatura powietrza lub gleby, przesuszenie lub przelanie podłoża. Uszkodzenia mechaniczne lub spowodowane przez szkodniki są także często miejscem infekcji choroby. Objawy szarej pleśni widoczne są na wszystkich nadziemnych organach rośliny. Na brzegach liści pojawiają się plamy, zwężające się klinowato w kierunku środka blaszki liściowej w kształcie litery V. Bardzo często brzegi tych plam są otoczone żółtą obwódką. Na porażonych częściach rośliny pojawia się szary, pylisty nalot.

W celu likwidacji szarej pleśni można wykonać oprysk jednym z biopreparatów: Biosept Active czy Polyversum WP. Przeciwko szarej pleśni można zastosować także preparaty chemiczne: Signum 33 WG lub Switch 62,5 WG

Szara pleśń - objawy, zwalczanie naturalne, opryski
Szara pleśń to jedna z najczęściej występujących chorób grzybowych roślin. W ogrodzie szara pleśń bardzo szybko się rozprzestrzenia. Dlatego warto wiedzieć jak wygląda zwalczanie szarej pleśni i co robić gdy zobaczymy pierwsze objawy szarej pleśni na naszych roślinach. Więcej...

Rdzawe plamki na liściach roślin oznaczają, że do naszego ogrodu zawitała rdza. Na dolnej stronie liści możemy zauważyć wypukłe, brązowe grudki. Ta choroba wywoływana jest przez wiele rodzajów grzybów, atakujących różne rośliny (zresztą ojawy nie zawsze są identyczne). W przypadku porażenia roślin przez rdze skuteczny będzie środek Scorpion 325 SC.

Lato w ogrodzie - rdzawe plamki na liściach roślin oznaczają, że do naszego ogrodu zawitała rdza. Ta choroba wywoływana jest przez wiele rodzajów grzybów, atakujących różne rośliny

W miejscach, gdzie na liściach od strony górnej występują rdzawe plamki, od spodu możemy zauważyć wypukłe, brązowe grudki

Pięknie kwitnące róże również atakowane są przez choroby. Gdy na liściach zaobserwujemy ciemne plamki oznacza to, że nasze róże zostały zaatakowane przez antraknozę lub czarną plamistość liści róży. Obydwie choroby charakteryzuje pojawianie się ciemnych plamek na liściach, dlatego ich objawy są często mylone.

Pierwszym objawem antraknozy są pojawiające się gdzieniegdzie więdnące i zamierające pędy.  Później na górnej stronie liści powstają okrągłe, czerwone, a później brązowe lub ciemnobrązowe plamy skupione obok siebie lub rozproszone po całej blaszce liściowej. Liście żółkną i przedwcześnie opadają.

Lato w ogrodzie - w przypadku porażenia krzewów róż przez antraknozę na górnej stronie liści powstają okrągłe, czerwone, a później brązowe lub ciemnobrązowe plamy

Natomiast plamy przy porażeniu czarną plamistością są koloru czerwonobrunatnego lub fioletowo-czarnego. Początkowo są to pojedyncze plamki, później coraz liczniejsze, mniejsze i większe. Plamy powiększają się, a na nich pojawiają się czarne punkciki. Przy silnym porażeniu plamy zlewają się ze sobą i cały liść przyjmuje barwę brunatno-czarną. Na zielonych pędach także możemy zaobserwować czarne plamki. Blaszki liściowe najpierw żółkną, a później przybierają barwę brunatną. Choroba może doprowadzić do całkowitej defoliacji, czyli ogołocenia rośliny z liści, już w sierpniu.

Czarną plamistość liści róży zwalczamy wykonując opryski takimi środkami jak: Saprol Hobby Długo Działający, Stoper Grzybobójczy AE czy Scorpion 325 SC. Przeciwko antraknozie pomocny zaś będzie środek Switch 62,5 WG.

Czarne plamy na liściach róż - przyczyny i zwalczanie
Jakie są przyczyny powstawania czarnych plam na liściach róż i co robić, gdy już je zauważymy? Oto sprawdzone sposoby na zwalczanie chorób róż przyczyniających się do powstawania plam na liściach! Więcej...

Lato to także czas owocowania wielu drzew i krzewów, dlatego warto się im przyjrzeć. Jedną z najczęstszych chorób wiśni jest drobna plamistość liści drzew pestkowych. Plamki na liściach pojawiają się już końcem maja lub początkiem czerwca, ale od połowy czerwca i w lipcu plam gwałtownie przybywa. Porażone liście żółkną i przedwcześnie opadają. Do zwalczania można wykorzystać preparat grzybobójczy Syllit 65 WP, pamiętając jednak o wykonaniu oprysku w odpowiednim terminie i zachowaniu okresu karencji.

Pamiętajmy, że najlepszą ochroną przed chorobami i szkodnikami roślin jest odpowiednia profilaktyka. Gdy tylko zauważymy niepokojące objawy na roślinach, zazwyczaj jak najszybciej należy porażone części wyciąć i spalić.

Zanim sięgniemy po "ciężką artylerię", czyli chemiczne środki ochrony roślin, warto najpierw zastosować preparaty pochodzenia naturalnego, bezpieczniejsze dla naszego zdrowia i otaczającego nas środowiska. Dobrze sprawdzają się także preparaty przygotowane własnoręcznie: gnojówki, wyciągi, wywary czy napary z różnych roślin. Bardzo ważne są także odpowiednie warunki w jakich rośliny rosną, czyli właściwe pH i przepuszczalność gleby, nasłonecznienie, wilgotność i nawożenie dopasowane do danego gatunku.

Na koniec chcę wspomnieć o jeszcze jednym rozwiązaniu, które będzie pomocne dla wielu ogrodników, a nie wspomniałem o nim w tym artykule. Otóż zazwyczaj chcemy pozostać przy naturalnych metodach ochrony roślin i często nie wiemy jaka choroba lub szkodnik atakują nasze rośliny. W takich przypadkach bardzo pomocny będzie preparat Limocide. Jest to nowość 2021 roku. Ten oparty na naturalnych składnikach preparat zwalcza szeroką gamę zarówno szkodników, jak i chorób roślin. Każdy ogrodnik powinien mieć zapas tego preparatu na "czarną godzinę".

Przeczytaj również:

Jak zwalczać choroby grzybowe roślin bez stosowania chemii w ogrodzie?
Szara pleśń na owocach i kwiatach, mączniaki, plamistości liści, zamieranie trawników, fytoftoroza powodująca zamieranie różaneczników i iglaków - to tylko niektóre spośród chorób roślin, spędzających nam sen z oczu. Na szczęście dziś przeciw tym problemom nie musimy wytaczać całej artylerii chemicznych środków ochrony roślin. Właśnie przekonałem się jak skuteczny może być nowy, w pełni naturalny sposób na ochronę roślin przed chorobami grzybowymi. Więcej...

Lipiec w ogrodzie
Jeżeli nie zrobiliśmy tego w czerwcu, na początku lipca trzeba wykopać cebule hiacyntów, narcyzów, szachownic, śniadków i kwitnących wiosną czosnków. Wykopane cebule przeglądamy i wyrzucamy te porażone chorobami. Pozostałe przechowujemy aby posadzić je jesienią. To tylko jedna z wielu porad ogrodniczych, jakie przygotowaliśmy na lipiec. Więcej...

Sierpień w ogrodzie
Gdy lato jest upalne, nie zapominajmy o regularnym podlewaniu ogrodu. Przydatne okażą się urządzenia do automatycznego nawadniania. Warto również pamiętać aby gumowy wąż w czasie dnia ukryć przed słońcem, gdyż od słońca guma parcieje. Ale właściwe nawadnianie roślin to nie jedyny obowiązek ogrodnika w sierpniu. O czym jeszcze warto pamiętać? Więcej...