Ochrona roślin przed przymrozkami

Późnowiosenne przymrozki co roku powodują spore straty w wielu ogrodach na terenie naszego kraju. O tej porze roku dni są przeważnie ciepłe i słoneczne, co powoduje, że rośliny rozpoczynają wegetację i tym samym tracą odporność na niskie temperatury. W efekcie tego nocny spadek temperatury nawet minimalnie poniżej 0°C sprawia, że wiele roślin, które weszły już w fazę aktywnego wzrostu, ulega zmarznięciu. Jak temu zapobiegać? Oto sprawdzone sposoby na ochronę roślin przed przymrozkami!

Przymrozek w ogrodzie

Kiedy występują przymrozki

Przymrozki do -2°C uważane są za łagodne ale i te mogą okazać się szkodliwe dla naszych roślin. Przymrozki od -2,1 do - 4°C noszą miano umiarkowanych. Natomiast spadki temp. poniżej -4°C to już przymrozki silne.

Na uszkodzenia przez przymrozki w ogrodzie najbardziej narażone są rośliny wcześnie rozpoczynające wegetację oraz gatunki pochodzące z cieplejszych stref klimatycznych, które coraz chętniej sadzimy w naszych ogrodach. Uszkodzenia bardzo często są widoczne w sadach, gdzie w skutek przymrozków uszkadzane są pąki kwiatowe drzew owocowych lub zawiązki owoców. O ochronie roślin sadowniczych przed przymrozkami pisaliśmy już w zeszłym roku, w artykule wiosenne przymrozki w sadzie. Dziś skoncentrujemy się na ochronie przed przymrozkami roślin ozdobnych i warzyw.

Punkt kulminacyjny walki z przymrozkami przypada na drugą dekadę maja, a szczególnie niebezpiecznym okresem są dni od 12 do 15 maja. W tych dniach niemal co roku występują dość silne przymrozki. Ostatni dzień - 15 maja - to imieniny Zofii, nie bez powodu nazywany potocznie "Zimną Zośką". Przyjmuje się, że po tym okresie niebezpieczeństwo przymrozków mija i można już bezpiecznie siać i wysadzać rośliny wrażliwe na ujemne temperatury.

Jak chronić rośliny przed przymrozkami

Jak zatem zabezpieczyć rośliny w ogrodzie i ochronić je przez zgubnymi skutkami późnowiosennych przymrozków? Oto kilka podstawowych rad, które pozwolą zminimalizować niebezpieczeństwo związane z przymrozkami:

• Gatunków delikatnych, wcześnie zaczynających wegetację, nie sadźmy w zagłębieniach terenu, ponieważ tu właśnie gromadzi się ochłodzone powietrze, powodujące występowanie przymrozków. Są to tzw. zastoiska mrozowe.
• Bardzo wrażliwe rośliny warto uprawiać w osłoniętych partiach ogrodu, a także sadzić u podnóży murków oporowych i ścian budynków. Kamienne powierzchnie, mocno rozgrzane słońcem podczas dnia, długo oddają ciepło, zapobiegając znacznym spadkom temperatury podczas godzin nocnych.
• Zadbajmy o odpowiednią wilgotność podłoża. Woda zawarta w glebie, ogrzewa się podczas dnia akumulując ciepło, które zostanie oddane stopniowo podczas chłodnych wiosennych nocy.
• Nie bez znaczenia jest też racjonalne nawożenie. Nadmiar azotu, połączony z niedoborem potasu, znacznie wpływa na osłabienie kondycji roślin, sprzyjając tym samym ich podatności na uszkodzenia mrozowe. Wczesną wiosną nie przesadzajmy zatem z nawożeniem azotowym i stosujmy nawozy wieloskładnikowe, zawierające potas.
• W uprawie roślin jednorocznych i warzyw, terminy siewu i wysadzania rozsady, dostosujmy do warunków klimatycznych. Nasiona gatunków wrażliwych na chłody można wysiewać do gruntu po 10 maja, tak aby pierwsze wschody pojawiły się dopiero gdy niebezpieczeństwo przymrozków minie.
• Rozsadę wysadzajmy dopiero po 15 maja. Pamiętajmy aby najpierw stopniowo rośliny hartować, czyli przyzwyczajać do warunków panujących na otwartej przestrzeni (np. poprzez wietrzenie w ciągu dnia tuneli i szklarni w których rośnie rozsada, czy unoszenie okien w inspektach). Po 15 maja możemy też sadzić do donic i skrzynek na balkonach i tarasach popularne rośliny balkonowe, takie jak pelargonie czy surfinie.

Hartowanie rozsady. Co to jest i jak hartować rośliny?
Z początkiem drugiej połowy maja, gdy minie ryzyko występowanie przymrozków, pieczołowicie hodowane rozsady warzyw i kwiatów mogą powędrować na grządki. Zanim jednak je wysadzimy, należy je stopniowo przyzwyczaić do warunków panujących na zewnątrz. To właśnie jest hartowanie rozsady. Zobacz jak hartować rośliny aby bez szwanku zniosły przenosiny na grządki! Więcej...

• Szczególnie wrażliwe lub cenne okazy warto dodatkowo zabezpieczyć przed nadejściem przymrozków. Jako materiału osłonowego można użyć białą agrowłókninę wiosenną, tekturę falistą, czy dekoracyjne szklane klosze, coraz częściej dostępne w centrach ogrodniczych. Jako mniej wyrafinowane okrycie może posłużyć wiadro lub duża donica ustawiona do góry dnem. Tego typu okrycia zakładamy na około godzinę przed zachodem słońca i zdejmujemy rankiem.

Jak uratować zmarznięte rośliny

Jeżeli nie udało nam się ochronić roślin przed przymrozkami i uległy one uszkodzeniom, pozostaje próbować ograniczyć straty poprzez właściwą pielęgnację podmarzniętych egzemplarzy.

Przede wszystkim pamiętajmy, że zmrożone fragmenty roślin, wystawione na promienie słońca, szybko ulegają zniszczeniu. Dlatego bardzo istotne jest cieniowanie przymarzniętych roślin, aby przez kilka godzin ich tkanki mogły spokojnie rozmarzać. Przy braku dostatecznej ilości cieniówek można także uruchomić zraszacze ogrodowe - rozmarzanie pod wpływem zimnej wody również spowoduje ograniczenie uszkodzeń. Strumień wody musi być delikatny, by nie połamać zesztywniałych pędów oraz liści.

O przemrożonych roślinach musimy pamiętać przez cały sezon wegetacyjny. W wyniku przemarznięcia zostały one osłabione i mogą być łatwiej porażane przez choroby i wrażliwsze na ataki szkodników. Trzeba im zatem zapewnić dostateczną ochronę, szczególnie przed chorobami grzybowymi. Ważne jest także regularne podlewanie oraz zbilansowane nawożenie, dzięki czemu rośliny w pełni sezonu powinny odzyskać dobrą kondycję.

Aby pomóc roślinom uszkodzonym przez przymrozek, warto także zastosować stymulator wzrostu Improver, określany jako "pierwsza pomoc dla roślin". Preparat przyspiesza regenerację tkanek i przywraca prawidłowy wzrost przemarzniętych roślin.

Przeczytaj również:

Jak stosować agrowłókniny
Coraz częściej stosowanym materiałem do okrywania roślin jest agrowłóknina. Okrycie z agrowłókniny jest lekkie (nie obciąża i nie uszkadza roślin), częściowo przepuszcza wilgoć, powietrze i światło, pozwalając roślinom kontynuować procesy wegetacyjne. To powoduje, że agrowłóknina wygrywa w konkurencji z innymi, bardziej tradycyjnymi materiałami do okrywania roślin. Więcej...

Ochrona roślin przed zimą, mrozem i wiatrem
Gdy nastają chłodniejsze dni i jesień zbliża się ku końcowi szczególnego znaczenia nabiera ochrona roślin ogrodowych przed zimą, mrozem i wiatrem. Zwłaszcza gdy uprawiamy rośliny wrażliwe na niskie temperatury. Niektóre rośliny uprawiane w pojemnikach będą wymagały ukrycia ich na okres zimy do zamkniętych pomieszczeń. Roślin sadzonych w gruncie nie możemy jednak przenieść. Jak zatem chronić je przed zimą, mrozem i mroźnym wiatrem. Więcej...

Zimowe kaptury ochronne na rośliny
Wiele roślin uprawianych w ogrodach, na balkonach lub tarasach jest wrażliwych na niskie temperatury. Do zabezpieczenia tych okazów przed mrozem i zimowymi wiatrami mogą posłużyć zimowe kaptury ochronne na rośliny, które całkiem niedawno pojawiły się na naszym rynku. To szybki i wygodny sposób na ochronę roślin przed zimą. Zobacz jakie są zalety i wady stosowania kapturów ochronnych na rośliny oraz na co zwrócić uwagę przy ich zakupie. Więcej...

Opracowano na podstawie: E. Ferens, Zimna Zośka, Działkowiec, Nr 5/2010, s. 58-59.