Owoc noni, morwa indyjska - uprawa w domu
Owoc noni jest ceniony za swe szczególne właściwości lecznicze, a szczególnie popularny stał się sok z noni. Roślina, która daje te cenne owoce to morwa indyjska. Czy możliwa jest uprawa morwy indyjskiej w domu, czego ta roślina potrzebuje i czy w domowych warunkach wyrosną cenne owoce noni? Oto jak wygląda doniczkowa uprawa noni w domu oraz czy picie soku z noni jest naprawdę tak zdrowe i bezpieczne?
Owoc noni, morwa indyjska
Morwa indyjska (Morinda citrifolia), znacznie częściej zwana po prostu Noni, to zimozielony krzew lub małe drzewo z rodziny marzanowatych (Rubiaceae), osiągające od 3 do 6 m wysokości. Pochodzi z obszarów od Południowo-Wschodniej Azji (Indonezja) do Australii. Powszechnie stosowana w medycynie naturalnej wśród ludności wysp Pacyfiku, gdzie bardzo ceniony jest owoc noni.
Morwa indyjska słynie nie tylko ze swych właściwości leczniczych ale też z dużej tolerancji na warunki środowiskowe. Może rosnąć na ubogich, zarówno kwaśnych jak i zasadowych glebach, na terenach skalistych, mokrych, jak i bardzo suchych. Dobrze znosi stanowiska narażone na wiatr i okresowo podmokłe, jest tolerancyjna na zasolenie gleby. Naturalnie występuje na nizinnych obszarach w pobliżu wybrzeży lub jako niski gatunek w podszyciu lasów wysp Pacyfiku.
Noni wytwarza grube, owalne, mocno żyłkowane i błyszczące liście, długości od 20 do 45 cm. Drobne, żółtawobiałe kwiaty, o rurkowatym kształcie są zebrane w kuliste kwiatostany. W środowisku naturalnym roślina kwitnie i owocuje przez cały rok. Owoce wielkością i kształtem przypominają kurze jaja. Początkowo są białawe, dojrzewając żółkną. Wewnątrz kryją soczysty, żółtawy miąższ oraz liczne podłużne, czerwonobrunatne nasiona, z wyraźnie widoczną komorą powietrzną.
Owoc i sok z noni
Owoce noni są jadalne i uważane za bardzo pożywne. Zawierają łatwo przyswajalne węglowodany, błonnik, białka, oraz witaminy i minerały. Jednak w stadium pełnej dojrzałości smak i zapach owoców noni pozostawia wiele do życzenia...
Chociaż w różny sposób wykorzystywane są wszystkie części tej rośliny - liście, łodygi, korzenie, to jednak szczególnie popularny stał się obecnie sok z owoców noni, któremu przypisuje się liczne właściwości lecznicze. Posiada działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Sok z noni być spożywany rano, na czczo.
Choć sok z owoców noni zdobył miano "aspiryny starożytności" i jest powszechnie stosowany w medycynie naturalnej wśród ludności wysp Pacyfiku, to jednak jego lecznicze działanie nie zostało potwierdzone naukowo lub potwierdzone jedynie przez nieliczne badania. Trzeba przyznać, iż jest on nadmiernie wychwalany przez firmy zajmujące się dystrybucją soku z Noni, które z chęci zysku rozpowszechniają niepoparte naukowo stwierdzenia. Pamiętajmy też, że nadużywany sok z noni może być szkodliwy dla wątroby. Jeżeli zatem zdecydujemy się na kurację sokiem z noni, należy robić to ostrożnie i z umiarem.
Morwa indyjska - uprawa
Rozmnażanie noni
Noni można rozmnażać z nasion lub sadzonek. Głównym problemem w rozmnażaniu morwy indyjskiej z siewu nasion jest długi czas ich kiełkowania. Jeżeli nie zostaną one przed siewem odpowiednio przygotowane, kiełkowanie może zająć od 6 do 12 miesięcy, a nawet dłużej. Są jednak sposoby aby proces ten przyspieszyć, o czym za chwilę.
Z kolei sadzonki morwy indyjskiej pobierane z roślin matecznych ukorzeniają się już w ciągu 1 do 2 miesięcy, jednak rośliny otrzymane wegetatywnie z sadzonek częściej zapadają na choroby i w pierwszych latach uprawy zawodzą w owocowaniu. Jeżeli chcemy zatem uzyskać rośliny odporniejsze i mniej zawodne, lepiej wysiać nasiona.
Owoc noni, morwa indyjska
Nasiona noni pozyskuje się wyłącznie z dojrzałych, miękkich owoców. W celu wydobycia nasion owoc należy rozdzielić ręką i rozgnieść na mniejsze kawałki. Fragmenty miąższu z nasionami umieszcza się na sitku lub durszlaku, a następnie przepłukuje silnym strumieniem wody. W pozbyciu się miąższu okrywającego nasiona może pomóc dodatkowe rozcieranie tępym narzędziem. Oczyszczenie większości nasion może zająć kilkanaście minut. Opłaca się jednak poświęcić ten czas, gdyż z jednego dużego owocu można uzyskać nawet ponad 100 nasion.
Oczyszczone nasiona można siać zaraz po wydobyciu z owocu noni lub osuszyć i przechowywać. Do suszenia rozkładamy je na gazecie i podsuszamy w cienistym miejscu przez 3 dni. Po osuszeniu można je schować do szczelnego pojemnika. Przechowujemy w miejscu suchym, w temp. pokojowej.
Jak przyspieszyć kiełkowanie nasion noni?
Nasiona posiadają trwałą okrywę nasienną, chroniącą ich wnętrze. Dlatego, aby skrócić czas kiełkowania, nasiona najpierw się moczy, a następnie wykonuje się skaryfikację polegającą na nacięciu bądź nakłuwaniu okrywy nasiennej. Dzięki temu wilgoć i powietrze szybciej dotrą do zarodków ukrytych wewnątrz nasiona.
Uprawa morwy z nasion
Zaczynamy od moczenia nasion w czystej wodzie przez 1 do 2 dni. Nasiona noni mogą pływać, dlatego korzystne może okazać się włożenie ich do nylonowego woreczka, który utrzyma je pod powierzchnią wody.
Kolejnym zabiegiem jest skaryfikacja. Wygodnym sposobem jest nacięcie nasiona za pomocą obcinaka do paznokci. Dzięki temu zwiększymy odsetek kiełkujących nasion i skrócimy czas kiełkowania nawet do 4 tygodni. Wykonując ten zabieg nasiono przytrzymujemy pomiędzy kciukiem, a palcem wskazującym. Czubek nasiona znajdujący naprzeciw komory nasiennej lekko nacinamy przecinakiem. Należy to robić ostrożnie, aby nie uszkodzić zarodków znajdujących się wewnątrz nasiona.
Następnie nasiona pozyskane z owoców noni sadzimy pojedynczo do doniczek wypełnionych ziemią do siewu zmieszaną z perlitem. Doniczki umieszczamy w miejscu słonecznym i bardzo ciepłym. Najlepiej w szklarni, a jeżeli takowej nie posiadamy - na parapecie okiennym. Kiełkujące nasiona tolerują wysokie temperatury, nawet do 38°C. Bardzo ważne jest utrzymanie wysokiej wilgotności, dlatego korzystne jest przykrycie doniczek np. przeciętymi połówkami plastykowych butelek po wodzie, postawionymi dnem do góry. Tym prostym domowym sposobem stworzymy miniaturowe szklarnie. Jeżeli mimo to uprawa zbyt szybko przesycha, lepszy niż pełne słońce może okazać się lekki półcień.
Zbyt małe doniczki hamują wzrost sadzonek, dlatego w miarę wzrostu sadzonki noni trzeba przesadzać do coraz większych doniczek. Cały czas utrzymujemy ciepło i regularnie podlewamy, nawet kilka razy w tygodniu (pamiętajmy jednak, że zbyt mokra gleba powoduje gnicie korzeni). Dlatego, aby uniknąć przelewania, na dnie doniczki konieczna jest warstwa drenażowa z drobnych kamyków lub keramzytu i oczywiście otwory odpływowe w dnie doniczki.
Sadzonki noni zasilamy raz w miesiącu nawozem płynnym lub rzadziej nawozem o spowolnionym działaniu. Wzrost sadzonek może poprawić też płynny nawóz dolistny.
Sadzonki morwy indyjskiej będą dobrze się rozwijać na stanowisku zarówno słonecznym jak i półcienistym. Pamiętajmy jednak, że rośliny uprawiane w cieniu muszą stopniowo przyzwyczajać się do większej dawki promieni słonecznych. Jeżeli nagle wystawimy je na pełne słońce, liście mogą ulec poparzeniom.
Rośliny wysiewane na Hawajach wysadza się z doniczek na pole po około 9 do 12 miesiącach uprawy. W naszym klimacie Noni możemy jednak uprawiać jedynie w domu lub ciepłej szklarni, zapewniając roślinom odpowiednio duże doniczki. Uprawiane cały czas w doniczce na pewno nie wyrośnie takie duże, jak w warunkach naturalnych. Pierwsze owoce noni mogą pojawić się już po roku uprawy.
Przeczytaj również:
Jak wyhodować awokado z pestki
Hodowla awokado z pestki jest bardzo prosta co sprawia, że każdy może mieć własną roślinę awokado w swoim domu. Pestkę łatwo pozyskuje się, wyjmując ją ze smacznego i zdrowego owocu awokado. Sprawdź jakie podłoże jest potrzebne do wyhodowania awokado z pestki i jaka doniczka będzie odpowiednia oraz jakie warunki zapewnić kiełkującemu awokado aby wyrosło na piękne drzewko. Więcej...
Oliwka europejska, drzewko oliwne - uprawa w doniczce
Oliwka europejska, określana też jako drzewko oliwne, to chętnie uprawiana roślina, dająca cenne owoce - oliwki. W naszym klimacie może być uprawiana tylko jako roślina doniczkowa. Dobrze znosi warunki panujące w mieszkaniach, a także często wykorzystywana jest na bonsai. Zobacz jak wygląda uprawa oliwki w doniczce oraz czego ta roślina potrzebuje do zdrowego wzrostu. Więcej...
Cytrusy - uprawa w domu w doniczce
Cytrusy to rośliny bardzo chętnie uprawiane w domu, w doniczce. Najlepiej udają się formy miniaturowe, przystosowane właśnie do uprawy doniczkowej. Przy zapewnieniu odpowiednich warunków uprawy rośliny mogą ozdobić drobne kwiaty oraz okrągłe, żółte lub pomarańczowe owoce. Oto jak powinna wyglądać uprawa cytrusów w domu oraz jakie gatunki cytrusów najlepiej wybrać do uprawy w doniczce. Więcej...
Opracowano na podstawie (tekst i fotografie) The Noni Website - Horticulture and Production. Fot. pixabay i freeimages.oom
