Monstera dziurawa - pielęgnacja, rozmnażanie, choroby
Charakterystycznie powcinane, błyszczące i duże liście oraz wytrzymałość na niekorzystne warunki sprawiają, że monstera dziurawa to jedna z najbardziej efektownych roślin doniczkowych. Zobacz jak powinna wyglądać pielęgnacja monstery aby uwydatnić jej walory dekoracyjne, jakie są sposoby na rozmnażanie monstery dziurawej w warunkach amatorskich oraz jakie szkodniki i choroby monstery mogą sprawiać kłopoty w uprawie tej rośliny. Oto wszystkie sekrety uprawy monstery w doniczce!
Monstera dziurawa - Monstera deliciosa
Fot. goja.k, forum.PoradnikOgrodniczy.pl
Jak wygląda monstera dziurawa
Monstera dziurawa (Monstera deliciosa) jest pnączem należącym do rodziny obrazkowatych (Araceae), podobnie jak uprawiana w ogrodach cantedeskia, arizema i obrazki włoskie. Monstera wystęuje naturalnie w tropikalnych lasach Meksyku, Gwatemali, Kostaryki i Panamy. Rośnie powoli, wytwarzając w ciągu jednego roku maksymalnie 2-3 nowe liście, które osiągają średnicę 60 cm. Jednak po 7-8 latach ostatecznie osiąga wysokość nawet 230 cm. W środowisku naturalnym monstera wspina się po pniach drzew, przyczepiając się do nich za pomocą długich korzeni powietrznych. W uprawie doniczkowej wymaga natomiast stosowania podpór, a szczególnej pielęgnacji wymagają liście monstery.
Monstera dziurawa - odmiany
Monstera dziurawa, choć jest bardzo ciekawą i popularną rośliną doniczkową, nie doczekała się wielu odmian uprawnych. Bardziej znana jest tylko jedna odmiana monstery dziurawej o nazwie 'Variegata'.
Monstera dziurawa 'Variegata' - ta poszukiwana, kolekcjonerska odmiana monstery o nieco mniejszych liściach od gatunku (choć nadal bardzo okazałych) z nieregularnymi kremowymi białymi przebarwieniami. U tej odmiany czasem zdarza się, że jasne, kremowe przebarwienie obejmuje w całości jedną połowę blaszki liściowej, co wygląda bardzo ciekawie. Aby roślina uzyskała to piękne wybarwienie, wymaga nieco jaśniejszego stanowiska niż gatunek. Podobnie jednak jak inne monstery nie toleruje silnego nasłonecznienia.
Monstera 'Variegata' jest bardzo ciekawą odmianą monstery, niestety również rzadko spotykaną i przez to ceny tych roślin są dość wygórowane.
Monstera dziurawa 'Variegata'
Fot. depositphotos
Monstera dziurawa - pielęgnacja
W uprawie monstery dziurawej niezwykle ważne jest odpowiednio dobrane stanowisko. Monstera dziurawa na niewielkie zapotrzebowanie na światło. Bardzo dobrze czuje się w cienistym kącie pokoju. Jednak przy większej ilości światła liście są mocniej postrzępione. Niewystarczająca ilość światła powoduje, że nowe liście są drobne, bez wcięć, a łodygi cienkie i gibkie.
Monstera nie znosi silnego nasłonecznienia, szczególnie w okresie letnim. Intensywne światło słoneczne powoduje przypalanie liści monstery - blaszka liściowa jest wyblakła, z wypalonymi otworami. Odmiana monstery 'Variegata' o pstrych (zielono-białych) liściach wymaga jaśniejszego stanowiska niż gatunek podstawowy i jest mniej wrażliwa na bezpośrednie padanie promieni słonecznych.
Optymalna temperatura dla monstery mieści się w przedziale 18-24°. Zimą temperatura w pomieszczeniu nie powinna być niższa niż 13°C. Zbyt niska temperatura powoduje powstawanie czarnych plam na liściach monstery. Gdy je zauważmy, należy przenieś roślinę do cieplejszego pomieszczenia.
Monstera dziurawa - podlewanie
Monstera nie potrzebuje dużo wody. Wystarczy podlewać ją 1 raz w tygodniu, sprawdzając wcześniej, czy podłoże wyschło. Monstera źle znosi nadmiar wody podłożu. Gdy dolne liście monstery żółkną i brunatnieją (szczególnie często zdarza się to zimą) oznacza to, że roślina jest przelana. W takim wypadku pozwalamy podłożu wyschnąć i ograniczamy podlewanie. Zimą, w nieogrzewanych pomieszczeniach, można wydłużyć przerwy w podlewaniu monstery do 14 dni.
Monstera dziurawa - Monstera deliciosa
Fot. Veli Holopainen, Public Domain, Wikimedia Commons
Latem oraz w okresie grzewczym należy regularnie (2 raz w tygodniu latem, 1 raz w tygodniu zimą) zwilżać liście monstery wodą. Suche powietrze powoduje zasychanie i brązowienie końców liści. Aby zwiększyć wilgotność dodatkowo możemy ustawić doniczkę z monsterą na podstawce wypełnionej wodą i kamyczkami, zwracając uwagę, czy dno doniczki nie styka się z powierzchnią wody. Możemy również wstawić doniczkę do większego pojemnika, który wypełniamy wilgotnym torfem.
Monstera dziurawa - nawożenie
Monstera dziurawa potrzebuje dużej ilości nawozów. Latem, w okresie wzrostu, dokarmiamy ją płynnym nawozem, dodawanym do wody, raz na 2 tygodnie. Jeżeli nie dostarczymy monsterze odpowiedniej ilości składników odżywczych, jej liście staną się blade, a ich krawędzie zaczną brązowieć. Należy wziąć pod uwagę fakt, że im niższe oświetlenie tym niższe są potrzeby nawozowe monstery. Jeżeli uprawiamy monsterę w cienistym kącie, składniki pokarmowe dostarczamy rzadziej - raz na 21 dni. Nawożenie monstery wstrzymujemy na okres jesienno-zimowy.
Pielęgnacja liści monstery
Duża powierzchnia liści monstery sprzyja osadzaniu się na nich warstwy kurzu. Usuwamy ją przy pomocy miękkiej wilgotnej szmatki. Drugą ręka podtrzymujemy liść monstery od spodu, aby ograniczyć ryzyko połamania go. Raz na 2 miesiące używamy środka do nabłyszczania liści, który nadaje monsterze elegancki połysk, a jednocześnie ogranicza osiadanie na liściach brudu i kurzu.
Monstera dziurawa - Monstera deliciosa
Fot. pixabay
Monstera dziurawa - jaka podpora
Ponieważ monstera jest pnączem o pokaźnych rozmiarach, z tendencja do płożenia się, aby utrzymać jej pozycje pionową stosuje się podpory pod pnącza. Rolę podpory może pełnić drewniany palik, owinięty mchem lub włóknem kokosowych, wetknięty w podłoże doniczki. Palik należy umieścić w doniczce jeszcze zanim posadzimy w jej roślinę. W innym przypadku wsuwając palik między korzenie monstery możemy je uszkodzić. Pędy monstery przymocowujemy do palika przy pomocy drucika, rafii lub konopnego sznurka. Nie można zbyt mocno zaciskać drutu lub sznurka na łodygach, aby ich nie uszkodzić. Podpory muszą być moce i stabilne, aby nie wywracały się pod ciężarem rosnących pędów monstery.
Kiedy przesadzać monsterę dziurawą?
Przesadzamy monsterę jeden raz do roku wiosną, ale jedynie do momentu, gdy osiągnie ona wysokość 1 m. Gdy roślina osiągnie tą wysokość, wystarczy co roku wymieniać górną warstwę ziemi w doniczce. Najpierw podlewamy monsterę, a później usuwamy 2,5 cm wierzchniej warstwy podłoża. Następnie uzupełniamy ubytek świeżą ziemią. Silnie ugniatamy ziemię wokół rośliny i sprawdzamy, czy wszystkie korzenie znajdują się pod powierzchnią. Odstawiamy monsterę na 2 dni w cieniste miejsce, w tym czasie jej nie podlewając.
Monstera dziurawa - przesadzanie
Monstera wytwarza na swoich łodygach długie (do 100 cm) korzenie powietrzne. Obniżają one wartość dekoracyjną monstery, ale nie wolno ich odcinać. Korzenie powietrzne delikatnie umieszczamy w podłożu.
Podłoże, do którego przesadzamy monsterę, powinno być lekkie i przewiewne. Monstera szczególnie dobrze rośnie na podłożu torfowym, jednak podstawowa ziemia kwiatowa również będzie odpowiednia. Dobrze jest dodać do ziemi perlitu (proporcja 3:1), aby była bardziej pulchna.
Uwaga! Liście i łodygi monstery zawierają trujący sok. W przypadku połknięcia może spowodować podrażnieni gardła i błon śluzowych jamy ustnej. Monsterę należy uprawiać w miejscu niedostępnym dla dzieci i zwierząt. Podczas zabiegów pielęgnacyjnych należy zakładać rękawiczki ochronne, a po zakończonej pielęgnacji dokładnie umyć ręce.
Monstera dziurawa - rozmnażanie
Wczesną wiosną (marzec) z dorosłych roślin monstery pobieramy sadzonki. Zanim przystąpimy do przygotowywania sadzonek, musimy przygotować miejsce do ich ukorzeniania. Wybieramy płytkie naczynie (np. szklana miska), na którego dnie układamy 3-4 małe kawałki węgla drzewnego, a następnie wypełniamy wodą do 3/4 wysokości. Otwór naczynia owijamy filią spożywczą, którą przytwierdzamy do naczynia przy pomocy gumki lub sznurka. W foli robimy otwór, przez który będziemy wkładać sadzonkę.
Ostrym nożem odcinamy wierzchołki łodygi monstery. Sadzonki powinny zawierać 2 liście. Sadzone przycinamy tuż pod drugim liściem. Tak przygotowaną sadzonkę monstery umieszczamy we wcześniej przygotowanym naczyniu. W celu ukorzenienia się sadzonek utrzymujemy temperaturę 24-27°C. Gdy sadzonka monstery wytworzy korzenie, przesadzamy ja do doniczki z ziemią torfową. Obficie podlewamy posadzoną roślinę i okrywamy torebką foliową na kilka dni, aby zapewnić jej odpowiednią wilgotność powietrza.
Monstera dziurawa - choroby i szkodniki
Do chorób często atakujących monstery można zaliczyć przede wszystkim plamistość liści filodendronu. Objawia się ona ciemnobrązowymi, wodnistymi, szybko powiększającymi się plamami na liściach monstery. Gdy spadnie wilgotność powietrza, plamy zasychają i kruszą się. Tkanki liści monstery wokół plam żółkną, tworząc ich obwódki. Na powierzchni plam, po górnej stronie liścia, widoczne są czarne punkty - zarodniki grzyba. Aby ograniczyć rozwój choroby, należy podlewać monsterę bezpośrednio do podłoża, aby nie moczyć liści. Chore liście usuwamy, a pozostałe części rośliny opryskujemy 3-4 razy, co 7-10 dni, stosując naprzemiennie Biosept Active i preparaty Topsin M 500 SC lub Rovral Aquaflo 500 SC.
Zgnilizna korzeni i podstawy pędu monstery jest chorobą, która atakuje przede wszystkim sadzonki monstery w trakcie ukorzeniania, ale rozwija się także czasem na dorosłych roślinach. Liście żółkną, a łodygi brązowieją u nasady. Korzenie monstery gniją i rozpadają się. Roślinę można łatwo wyciągnąć z podłoża, na którym pojawia się brunatna grzybnia. Rozwojowi choroby sprzyja wysoka temperatura i wilgotność powietrza. Chore sadzonki należy usunąć razem z podłożem. W warunkach domowych, gdy nie produkujemy sadzonek na skale produkcyjną, zwalczanie zgnilizny korzeni i podstawy pędu u monstery jest bezzasadne. Jeżeli choroba rozwinie się na dorosłych roślinach, wówczas podlewamy je wykorzystując Biosept Active, Substral Saprol Rośliny Ozdobne lub Bioczos płynny z dodatkiem mydła potasowego.
Choroby roślin doniczkowych
Choroby roślin doniczkowych przyczyniają się do utraty ładnego wyglądu i osłabienia wzrostu naszych kwiatów. Często spotykanie objawy chorób roślin doniczkowych to przebarwienia lub plamy na liściach, opadanie kwiatów czy więdnięcie. Ich pojawienie się najczęściej jest efektem niewłaściwej pielęgnacji roślin doniczkowych. Oto jak rozpoznawać najczęściej występujące choroby kwiatów doniczkowych i jak pomóc niedomagającym roślinom. Więcej...
Podczas uprawy monstery ciemnych miejscach, mogą pojawić się na niej wełnowce. Są to małe, 2-5 mm owady o płaskim, owalnym i miękkim ciele, pokrytym białymi woskowymi łuseczkami. Wełnowce żerują na dolnej stronie liści monstery, uszkadzając tkankę i wysysając soki z rośliny. Porażone przez wełnowce liście zanieczyszczone są wełnistym nalotem oraz lepką spadzią (rosa miodową). Szkodniki usuwamy za pomocą wacika nasączonego alkoholem lub opryskujemy rośliny roztworem z oleju rzepakowego. Aby przygotować taki roztwór mieszamy ze sobą 250 ml wody, 5 ml oleju i dwie krople szarego mydła w płynie. Cieczą dokładnie opryskujemy dolną część liści monstery, a następnie przemywamy je wacikiem nasączonym wodą z mydłem.
Niska wilgotność powietrza sprzyja inwazji przędziorków, takich jak np. przedziorek chmielowiec. Przędziorki, są to drobne, czerwono zabarwione roztocza, żerujące po spodniej stronie liści, które oprzędzają delikatną pajęczynką. Przebijają aparatem gębowym skórkę liścia i wysysają z niego soki, co powoduje blednięcie liści monstery. Zwiększenie wilgotności powietrza skutecznie ogranicza rozwój przędziorków. Przędziorków z monstery pozbywamy się przemywając dolna stronę liścia gąbka nasączoną woda z płynem do naczyń lub mydłem lub opryskując rośliny wyciągiem z czosnku. Wyciąg z czosnku przygotowujemy przez zalanie drobno pokrojonych ząbków czosnku (około 25 g) 1 litrem zimnej wody. Po 12-14 godzinach przecedzamy roztwór i rozpylamy go na roślinę. Do oprysku można wykorzystać również gotowe preparaty np. gotowy do użycia Agrocover Spray lub środek Envidor 240 SC.
mgr inż. Agnieszka Lach
Przeczytaj również:
Trujące rośliny doniczkowe. Czy masz je w domu?
Wiele popularnych roślin doniczkowych, które podziwiamy za ich piękne liście i kwiaty, to niestety również rośliny trujące dla człowieka. Oto 10 najczęściej spotykanych w naszych domach trujących roślin doniczkowych, które mogą nam zagrażać. Sprawdź czy nie masz w domu rośliny z tej listy! Więcej...
Ciekawe rośliny egzotyczne
Bezkolczasty kaktus, z którego produkowano narkotyki, bambus, który urósł ponad 1 m w ciągu doby i owoce, które smakują jak lody. To tylko niektóre ciekawe rośliny egzotyczne, które przedstawiono na wystawie "Rośliny egzotyczne - prawdy i mity". Zapraszamy na relację z wystawy, która odbyła się w łódzkiej palmiarni w ostatni weekend stycznia 2013. Więcej...
Kwiaty doniczkowe, które lubią cień i nie potrzebują dużo światła dziennego
Często zdarza się, że nie możemy zapewnić naszym roślinom odpowiednich warunków ze względu na niedostatek światła dziennego. Chcesz cieszyć się zielenią, jednak twój pokój przez większość dnia tonie w cieniu? Poznaj 5 najlepszych kwiatów doniczkowych, które lubią cień i nie potrzebują dużo światła dziennego. Dzięki nim nawet ciemny pokój może się zazielenić! Więcej...
Opracowano na podstawie: D. Longman, Pielęgnowanie roślin pokojowych, Multico i Państwowe Wydawnictw Rolnicze i Leśne, Warszawa 1992, str. 126-127; G. Łabanowski, L. Orlikowski, A. Wojdyła, Jak pielęgnować rośliny doniczkowe, Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa 2010, str. 161; R. Muller, Jak uprawiać rośliny bez ziemi czyli sekrety hydroponiki, KDC, Warszawa 2007, str. 162.
