Imbir - właściwości lecznicze, zastosowanie, uprawa w domu

Imbir lekarski jest powszechnie znany jako roślina przyprawowa i często gości w naszej kuchni. Jednak poza wartościami kulinarnymi, imbir posiada cenne właściwości lecznicze i odżywcze. Poznaj wszystkie zastosowania imbiru i przekonaj się, że możliwa jest samodzielna uprawa imbiru w doniczce. Już niebawem możesz mieć własną hodowlę tej niezwykle cennej rośliny i czerpać wszystkie korzyści, jakie daje zastosowanie imbiru w kuchni!

Imbir lekarski - korzeń
Fot. pixabay

SkÄ…d pochodzi imbir

Imbir (Zingiber) to rodzaj bylin, do którego zalicza się aż 144 gatunki. Rośliny te pochodzą z Azji Południowo-Wschodniej, gdzie rosną w podszyciu lasów tropikalnych. Miejsca ich naturalnego występowania to przede wszystkim Indie, wschodnie Chiny i Nowa Gwinea.

Rośliną dającą znane nam wszystkim kłącza, cenione za właściwości przyprawowe i lecznicze, jest imbir lekarski (Zingiber officinale). Choć jego uprawa rozpowszechniła się w wielu rejonach świata, to miejsce pochodzenia imbiru lekarskiego nie jest dokładnie znane. Przypuszcza się jedynie, że imbir lekarski pochodzi z Malezji. Obecnie w stanie dzikim gatunek ten nie występuje, a spotykane są jedynie rośliny uprawne.

Imbir - zastosowanie

Imbir lekarski jest ciepłolubną byliną, przypominającą z wyglądu trzcinę. Jest blisko spokrewniony w kurkumą i kardamonem, zaś szczególnie cenione są właściwości lecznicze imbiru.

Korzeń imbiru lekarskiego
Fot. pixabay

Imbir wytwarza grube, bulwiaste, silnie rozgałęzione podziemne kłącze, z którego wyrastają pędy z długimi lancetowatymi zielonymi liśćmi. Z kłącza wyrastają również pędy kwiatostanowe. Pokryte są one drobnymi łuseczkowatymi liśćmi, a na szczycie zakwitają żółto-fioletowe kwiaty w kształcie kolby. Pędy dorastają do 60-80 cm wysokości.

Ojczyzną imbiru jest południowowschodnia Azja - Indie i Chiny. Jednak uprawy imbiru spotykane są również w innych regionach świata, przede wszystkim w Australii, Afryce i Ameryce środkowej. Sami możemy spróbować uprawy imbiru w doniczce w zaciszu własnego domu.

Imbir, jako roślina przyprawowa, poznany został na Dalekim Wchodzie i w Europie jeszcze w starożytności. Kłącza imbiru mają zastosowanie jako przyprawa do wielu potraw mięsnych i owocowych, ale także do wypieków. Imbir jest jedną z głównych przypraw kuchni azjatyckiej. Wchodzi między innymi do mieszanki przypraw curry. Spożywany jest w postaci świeżej lub suszonej. W kuchni azjatyckiej stosuje się także imbir kandyzowany i marynowany.

Rozgrzewające i pobudzające krążenie właściwości imbiru znalazły zastosowanie w kosmetyce. Imbir jest składnikiem kosmetyków redukujących cellulit i ujędrniających skórę. Ponieważ wykazuje również właściwości bakteriobójcze, wykorzystywany jest w produkcji kosmetyków przeciwtrądzikowych.

Imbir - uprawa w doniczce
Fot. Dacnoh, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Imbir - właściwości lecznicze

Właściwości lecznicze imbiru są znane ludziom od setek lat. Jest on powszechnie wykorzystywany w ziołolecznictwie oraz w medycynie naturalnej. W lecznictwie wykorzystuje się kłącze imbiru, z którego pozyskuje się olejek eteryczny. Jednym ze składników olejku jest gingerol, nadający kłączom charakterystyczny piekący smak. Kłącza oraz wyizolowany z nich olejek wykazują właściwości antyoksydacyjne, antydepresyjne, przeciwskurczowe, przeciwzapalne i przeciwkaszlowe.

Ale to nie wszystkie właściwości lecznicze imbiru. Wyciągi ze świeżego kłącza oraz suszone sproszkowane kłącze imbiru wchodzą w skład leków na chorobę lokomocyjną oraz suplementów pobudzających apetyt i ułatwiających trawienie. W kulturze Dalekiego Wschodu imbir jest podstawowym lekiem przepisywanym przez japońskich lekarzy na dolegliwości powodowane chorobą reumatyczną i artretyzm oraz na bóle kręgosłupa. Jest tam również cenionym lekiem na ból głowy, przeziębienie, cholerkę, bóle brzucha i zębów.

Napar z korzenia imbiru
Fot. pixabay

W medycynie chińskiej imbir jest często przepisywany jako lek przeciwastmatyczny, przeciwwymiotny, wykrztuśny i nasercowy. Chińskie kobiety nadal tradycyjnie stosują herbatkę z imbiru podczas bólów menstruacyjnych oraz aby wyregulować cykl menstruacyjny.

Kiedy sadzić imbir?

Imbir jest roÅ›linÄ… o dość dÅ‚ugim okresie wegetacji. Jego uprawa może zająć aż 10 miesiÄ™cy, a samo kieÅ‚kowanie może zająć 6-8 tygodni. Do tego imbir potrzebuje stale wysokiej temperatury 22-25°C. Z tego wzglÄ™du imbir możemy uprawiać wyÅ‚Ä…cznie w doniczkach, w warunkach domowych. W naszym klimacie sadzenie imbiru w ogrodzie, bezpoÅ›rednio w gruncie, nie ma sensu.

Kłącza imbiru do doniczek najlepiej sadzić na przedwiośniu lub nawet już pod koniec zimy. Niektórzy ogrodnicy zalecają aby był to luty, a nawet styczeń. Wówczas zbiór kłączy imbiru będzie możliwy między październikiem a grudniem.

Jak sadzić imbir w doniczce?

Aby wyhodować imbir w doniczce potrzebujemy świeżego kłącza. Może być to kłącze zakupione w sklepie spożywczym. Wybieramy kłącze o gładkiej, białawej i błyszczącej skórce. Kłącze przeznaczone do uprawy imbiru powinno być jędrne i dobrze rozgałęzione, a także powinno mieć dużo dobrze rozwiniętych oczek lub widoczne pąki wzrostu. Miąższ powinien być jasnożółty i nie być zbyt włóknisty.

Imbir - kłącze z pączkami, gotowe do sadzenia
Fot. Danka, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Najpierw kłącze imbiru moczymy przez cała noc w letniej wodzie. Następnego dnia kłącze kroimy na małe kawałki, każdy z przynajmniej jednym oczkiem. Fragmenty kłącza umieszczamy całe w podłożu. Jeżeli natomiast nasze kłącze zaczęło wypuszczać już pączki, nie kroimy go wówczas, ale w całości umieszczamy w ziemi.

Jaka ziemia dla imbiru

Imbir uprawiamy w próchniczym podłożu. Wykorzystujemy mieszkankę ziemi liściowej, kompostowej i piasku w proporcji 2:1:1. Najlepiej uprawiać imbir w plastikowych doniczkach, które pozwalają na dłuższe utrzymanie wilgoci w ziemi. Ponieważ imbir charakteryzuje się szybkim wzrostem, od razu warto sadzić kłącza w dużych donicach lub skrzynkach balkonowych.

Pojemniki, w których prowadzona jest doniczkowa uprawa imbiru powinny mieć dobry drenaż (w tym celu na dnie doniczki grubą warstwą wsypujemy drobne kamyki lub keramzyt) i otwory odpływowe w dnie.

Imbir - uprawa w doniczce

Imbir nie wymaga dużej wilgotności podłoża ale powinno ono być stale lekko wilgotne. Najlepiej codziennie przy pomocy spryskiwacza ręcznego zraszać podłoże wodą.

Miejsce uprawy imbiru powinno być widne i zaciszne. Imbir nie toleruje ostrego, bezpośredniego nasłonecznienia, jednak stanowisko uprawy musi być jasne. Najlepszy będzie parapet zachodniego lub wschodniego okna.

Imbir uprawiany w doniczce nie lubi zbyt wysokiej temperatury zarówno latem, jak i zimą. Zimą ustawiamy doniczkę na parapecie najjaśniejszego i najzimniejszego okna. Latem możemy doniczkę z rosnącym imbirem ustawić na balkonie lub w ogrodzie, unikając miejsc wystawionych bezpośrednio na silne słońce.

Przy zastosowaniu w/w zasad uprawa imbiru w doniczce powinna zakończyć się sukcesem. Więcej o uprawie imbiru, zdjęcia sadzonych kłączy i roślin na różnym etapie uprawy można znaleźć na naszym forum, w wątku: imbir - sadzenie, uprawa w doniczce, zdjęcia naszych roślin.



mgr inż. Agnieszka Lach

Opracowano na podstawie: T. Lewkowicz-Mosiej, Egzotyczne rośliny lecznicze w domu i w ogrodzie, Wydawnictwo M, Kraków 2013, str. 77-79; Sa. C. Pakrashi, A. Pakrashi, Ginger: A Versatile Healing Herb, Vedams eBooks (P) Ltd, 2003, str. 1-22.

Przeczytaj również:

Żeń-szeń - działanie, właściwości, uprawa
Żeń-szeń to jedna z najbardziej znanych roślin na świecie, posiadających cenne właściwości lecznicze. W medycynie wykorzystywany jest przede wszystkim korzeń żeń-szenia. Poznaj bliżej lecznicze działanie żeń-szenia i dowiedz się jakie właściwości żeń-szenia przyczyniły się do takiej jego popularności. Zobacz także czy możliwa jest uprawa żeń-szenia w ogrodzie i jak się do tego zabrać. Więcej...

Chrzan - właściwości, sadzenie, uprawa na działce
Chrzan to znana przyprawa do wielu potraw, szczególnie mięs. Można spożywać tarty korzeń chrzanu oraz jego liście. Właściwości chrzanu są wykorzystywane też w medycynie i kosmetyce. Warto zainteresować się tym warzywem, gdyż uprawa chrzanu we własnym ogrodzie jest dość łatwa, a sadzenie chrzanu przeprowadza się wiosną - w typowym terminie rozpoczynania prac w ogrodzie. Oto jak uzyskać smaczne i zdrowe korzenie oraz liście chrzanu z własnej działki. Więcej...

Topinambur, słonecznik bulwiasty - uprawa, właściwości, przepisy
Topinambur, inaczej słonecznik bulwiasty, może być traktowany zarówno jako roślina uprawna jak i ozdobna. W naszym klimacie topinambur bardzo dobrze rośnie. Wytwarza pożywne bulwy podziemne, które są nie tylko smaczne ale i zdrowe. Oto jak wygląda uprawa topinamburu w Polsce oraz właściwości, zastosowanie i przepisy na dania z topinamburu. Więcej...