Mikoryza w ogrodzie. Jak stosować szczepionki mikoryzowe?

O korzyściach jakie może przynieść mikoryza w ogrodzie przekonałem się sam, gdy po raz pierwszy zastosowałem szczepionkę mikoryzową pod iglaki, rododendrony i borówkę amerykańską. Rododendrony kwitły jak szalone, iglaki zachwycały zielenią igieł, a borówka obsypała się owocami jak nigdy dotąd. Zobacz w czym tkwi sekret mikoryzy, jak wybrać odpowiednią mikoryzę do Twojego ogrodu oraz jak stosować szczepionki mikoryzowe aby uzyskać najlepsze efekty!

Stosowanie mikoryzy w ogrodzie przynosi fantastyczne efekty!
Fot. depositphotos/pixabay

Informację o możliwościach jakie daje mikoryza w ogrodzie przygotował Rafał Okułowicz, wydawca PoradnikOgrodniczy.pl, który od kilkunastu lat doradza jak Tworzyć piękne ogrody i rozwiązywać codzienne problemy, pojawiające się podczas uprawy roślin.

Gdy poznasz ten sekret, Twoje podejście do uprawy roślin może całkowicie się zmienić. Zużywając mniej nawozów i poświęcając mniej czasu na pielęgnację roślin, uzyskasz dużo lepsze efekty swoich upraw, piękne i bujne kwiaty oraz obfite plony warzyw i owoców!

Informacje do tego artykułu zbierałem przez prawie 10 lat, a skuteczność mikoryzy i uzyskiwane efekty w uprawie roślin potwierdziły liczne opinie, jakie prezentowali użytkownicy naszego forum w dziale poświęconym mikoryzie.

Pozwól, że zabiorę i Ciebie w podróż do świata mikoryzy, czyli niezwykłej symbiozy roślin z dobroczynnymi grzybami, dzięki której ogrodnik uzyskuje liczne korzyści, a rośliny rosną zdrowe, obficie kwitną i plonują. Aby cieszyć się z tych wszystkich zalet, wystarczy roślinie zaaplikować mikoryzę tylko jeden raz, poświęcając zaledwie kilka minut!

1. Zawartość opakowania mikoryzy SYMBIVIT® wsypujemy do wody
2. Mieszamy i czekamy chwilę aż powstanie żel
3. Dawkowanie mikoryzy ułatwi specjalny aplikator
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Co to jest mikoryza?

Jesienią co roku wielu z nas wybiera się do lasów na grzybobrania. Doświadczeni grzybiarze wiedzą, że określonych gatunków grzybów należy szukać pod określonymi gatunkami drzew. I tak pod świerkami można spotkać borowika szlachetnego, w lasach brzozowych występują koźlaki, zaś pod sosnami znajdziemy rydze i borowiki sosnowe.

To nie jest przypadek, tylko powszechnie spotykane przykłady mikoryzy, dostarczające dowodów na to, że grzyby żyją z roślinami w dobrej komitywie. To co zbieramy podczas grzybobrania, to owocniki grzybów żyjących w symbiozie z korzeniami roślin. Ta symbioza to właśnie mikoryza.

Wyrastanie określonych gatunków grzybów wyłącznie pod określonymi gatunkami drzew to jeden z wielu dowodów na istnienie mikoryzy

A jak jest w naszych ogrodach? Czy w ogrodzie, tak jak w lesie, pod drzewkami wyrastają grzyby? Zapewne nie. A nawet jeśli już, to zdarza się to rzadko i raczej jest przypadkiem.

Tymczasem wprowadzenie odpowiedniej grzybni mikoryzowej do ogrodu może w znaczący sposób poprawić kondycję roślin i uodpornić je na ataki chorób. Twoje drzewka i krzewy mogą bujniej się rozrastać i obficiej kwitnąć, a rośliny sadownicze przyniosą znacznie większy plon.

Bardzo dobrze widać to na prezentowanym poniżej zdjęciu pochodzącym z Wikipedii. Widzimy na nim sadzonki buku pospolitego, sadzone na wiosnę. Jesienią widać już ogromną różnicę pomiędzy rośliną mikoryzowaną (po lewej) oraz rośliną, która rosła bez mikoryzy (po prawej).

A. Sadzonka z mikoryzą, B. Sadzonka bez mikoryzy
Fot. Ingrid Kottke, źródło: Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0

Zresztą, wystarczy się zastanowić. W ogrodzie musimy zapewnić roślinom jak najlepsze warunki wzrostu. Ciągła pielęgnacja, nawożenie, podlewanie. Czasem konieczna jest nawet walka z chorobami i szkodnikami za pomocą preparatów chemicznych. Ogrodnik ma zatem mnóstwo pracy!

A jak jest w lesie? W lesie rośliny radzą sobie same, choć nikt nie zapewnia im szczególnych warunków i stale ich nie pielęgnuje. A jednak rosną. I to jak! W lasach drzewa wyrastają znacznie większe niż w naszych ogrodach.

Różnica we wzroście siewek sosny uzyskana dzięki mikoryzacji
Fot. Ingrid Kottke, źródło: Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0

W warunkach naturalnych rośliny radzą sobie same, bez pomocy ogrodnika-opiekuna, gdyż mają swoich "naturalnych" pomocników w postaci grzybów mikoryzowych. Takie współżycie korzeni roślin z grzybami określa się właśnie mianem mikoryzy. Aż około 80% roślin rosnących wśród nas korzysta z zalet mikoryzy. I to już od wielu milionów lat!

Zapamiętaj!
Mikoryza to występujące powszechnie zjawisko, polegające na współżyciu korzeni roślin z grzybami mikoryzowymi, zasiedlającymi strefę korzeniową roślin. Dzięki mikoryzie rośliny uzyskują szereg korzyści, a my możemy to zjawisko wykorzystać w naszych ogrodach.

Jakie korzyści przynosi mikoryza?

Korzenie roślin, wspomagane przez otaczającą je gęstą sieć strzępek grzybów mikoryzowych, zyskują powierzchnię chłonną nawet kilka tysięcy razy większą, niż bez grzybowego towarzysza. Strzępki grzybowe transportują składniki pokarmowe i wodę z miejsc, do których korzenie roślin samodzielnie by nie sięgnęły.

Dzięki temu roślina jest znacznie silniejsza. Ma ułatwiony dostęp do wody i składników pokarmowych pobieranych z gleby. W ogrodzie przekłada się to na szybciej rosnące rośliny, pełne zdrowia i wigoru, jednocześnie wymagające rzadszego podlewania i stosowania mniejszych dawek nawozów.

Tak, tak, dzięki mikoryzie poczynisz oszczędności, zużywając mniej wody do podlewania i nawozu!

Korzenie świerka otoczone strzępkami grzybów mikoryzowych
Fot. Silk666, źródło: Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0

Dla mnie osobiście jednak najważniejszą korzyścią jaką przynosi mikoryza jest większa odporność roślin na choroby. A nawet możliwość leczenia roślin z pomocą szczepionek mikoryzowych.

Dobrym przykładem jest sosna Jeffreya 'Joppi' rosnąca w moim ogrodzie. Sadziłem ją wiosną 2018 roku. Bardzo szybko przekonałem się, że kupiona przeze mnie sadzonka jest porażona osutką sosny. Igły żółkły, pokrywały się plamkami i opadały jedna po drugiej, a choroba zaczęła się przenosić na inne sosny w moim ogrodzie.

Jesienią tego samego roku pod wszystkie sosny w moim ogrodzie zastosowałem mikoryzę ECTOVIT®. Oprócz tego wykonywałem opryski za pomocą naturalnego preparatu Biosept Active, unikając stosowania jakichkolwiek środków chemicznych. Chciałem wyleczyć rośliny w sposób 100% naturalny.

Obecnie po 1,5 roku od zastosowania mikoryzy (wiosna 2020) mogę stwierdzić, że żadna sosna w moim ogrodzie nie wykazuje już objawów osutki. Efekty leczenia wrażliwej na tę chorobę sosny Jeffreya 'Joppi' pokazują fotografie poniżej.

Jak pokonałem osutkę sosny dzięki mikoryzie ECTOVIT®
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

5 korzyści, jakie zauważysz w Twoim ogrodzie po wprowadzeniu mikoryzy:

1. Lepsze możliwości wzrostu i rozwoju roślin, dzięki czemu rośliny będą rozrastać się bujniej, a Twój ogród będzie jeszcze piękniejszy,
2. Lepsze wykorzystanie składników zawartych w nawozach, dzięki czemu możesz zmniejszyć ilość wykorzystywanych nawozów,
3. Zwiększoną tolerancję roślin na suszę, zmiany temperatury, czy niekorzystny odczyn pH gleby, co znacznie ułatwi pielęgnację ogrodu,
4. Zwiększoną odporność roślin ogrodowych na choroby (szczególnie te odglebowe, jak np. fytoftoroza), co pozwoli zmniejszyć ilość stosowanych środków ochrony roślin,
5. Poprawa jakości kwitnienia roślin oraz zwiększenie plonowania, dzięki czemu będziesz czerpać jeszcze więcej radości z ogrodnictwa!

A "efektem ubocznym" może być wyrastanie smacznych grzybów jadalnych pod Twoimi drzewkami (szczególnie pod świerkami i sosnami). Zupełnie jak w lesie!

Po zastosowaniu mikoryzy pod drzewami mogą wyrastać grzyby jadalne
Fot. harwi, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Jaki rodzaj mikoryzy wybrać do ogrodu?

Aby cieszyć się z efektów jakie daje mikoryza, konieczne jest dobranie odpowiedniego rodzaju mikoryzy do roślin jakie mamy w ogrodzie.

Występują 3 rodzaje mikoryzy, jakie możemy stosować w ogrodzie:

1. Endomikoryza (mikoryza arbuskularna)

Endomikoryza jest najbardziej rozpowszechnionym typem mikoryzy. Korzysta z niej aż 80% roślin. Jest to zatem też najbardziej przydatny w ogrodzie rodzaj mikoryzy. W endomikoryzie strzępki grzybni przenikają przez ściany komórkowe korzeni roślin, kontaktując się bezpośrednio z błoną komórkową.

Aplikacja mikoryzy pod tuje
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Co ważne, grzyby ektomikoryzowe nie mogą rozwijać się bez bez kontaktu z roślinami, dlatego zazwyczaj nie ma ich w nowych miejscach przygotowywanych pod rośliny. Podczas sadzenia roślin w ogrodzie, należy podać właściwą szczepionkę endomikoryzową.

Endomikoryzę można wykorzystać w uprawie tak popularnych roślin ogrodowych jak: tuje, cis, jałowiec, cyprys, róże, pelargonie, drzewa i krzewy owocowe (jabłonie, grusze, czereśnie, orzech włoski, porzeczka, agrest, aronia) czy warzywa (pomidor, ogórek, papryka).

Najpopularniejszy preparat zawierający szczepionkę endomikoryzową to SYMBIVIT®. Jest on dostępny w postaci proszku, zawierającego 6 różnych grzybów mikoryzowych, a także hydrożel (zapewnia wilgotne środowisko potrzebne do rozwoju mikoryzy) oraz nawozy i inne substancje zapewniające mikoryzie dobry start. Dzięki takiej kombinacji składników SYMBIVIT® jest najskuteczniejszą formą mikoryzy wykorzystywaną w uprawie roślin ogrodowych.

Mikoryza Symbivit świetnie sprawdza się w uprawie tui, cisów i jałowców
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Stosowanie mikoryzy SYMBIVIT® jest bardzo łatwe. Proszek wsypuje się na dno dołków przeznaczonych pod sadzenie roślin lub dodaje się go do wody w celu przygotowania żelu. W żelu można zamaczać korzenie roślin bezpośrednio przed ich sadzeniem lub przesadzaniem. W przypadku roślin już rosnących w ogrodzie, należy wykonać niewielkie otwory w ziemi, tak aby dotrzeć bezpośrednio do korzeni roślin i w nie zaaplikować mikoryzę.

2. Ektomikoryza

W ektomikoryzie strzępki grzybni oplatają korzenie roślin, tworząc tzw. opilśń i przejmują funkcje włośników korzeniowych. Zdolnych do tworzenia relacji tego typu jest około 10% roślin, głównie są to drzewa.

W ogrodzie ektomikoryza przyda się w uprawie iglaków, takich jak: sosna, świerk, modrzew, jodła, daglezja oraz drzew liściastych: dąb, brzoza, buk, kasztanowiec, grab, olcha, topola, wierzba, leszczyna, lipa.

Szczepionki ektomikoryzowe występują w postaci płynnej, gdyż w tylko w takiej postaci mogą przetrwać grzyby ektomikoryzowe. Dobrym przykładem szczepionki ektomikoryzowej jest ECTOVIT®. W opakowaniu znajdziemy dwie torebki. Jedną z płynną mikoryzą, drugą zaś z proszkiem, w którym zawarty jest hydrożel, nawozy i inne substancje poprawiające start mikoryzy po wprowadzeniu na korzenie roślin.

Mikoryza Ectovit zawiera 2 torebki
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Zawartość obu torebek należy rozpuścić w wodzie aby powstał żel i w takiej postaci nanieść na korzenie roślin. W żelu można moczyć korzenie roślin przeznaczonych do sadzenia lub, w przypadku roślin już posadzonych, wprowadzać żel do otworów wykonanych w ziemi, w taki sposób aby miał on styczność z korzeniami.

3. Ektendomikoryza (mikoryza erikoidalna)

Trzeci typ mikoryzy dotyczy tylko niewielkiej grupy roślin, a mianowicie roślin wrzosowatych. Dla ogrodników ten typ mikoryzy jest jednak niezwykle ważny, bo tak bardzo lubiane rośliny wrzosowate, w zasadzie bez mikoryzy nie mogą przeżyć.

Strzępki grzybni w tym rodzaju mikoryzy jednocześnie wnikają do komórek roślinnych i tworzą na zewnątrz opilśń. Ektendomikoryza łączy zatem w sobie cechy endomikoryzy i ektomikoryzy.

Rośliny, które korzystają z ektendomikoryzy to: borówka amerykańska, żurawina, rododendrony, azalie, wrzosy. Szczególnie dobre efekty stosowania mikoryzy u roślin wrzosowatych widać na glebach jałowych oraz tych o zbyt wysokim pH. Wówczas rośliny wrzosowate dobrze sobie radzą, mimo niekorzystnych warunków uprawy.

Mikoryza do wrzosowatych RHODOVIT®
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Aby szczepionka ektendomikoryzowa była skuteczna musi zawierać żywą grzybnię mikoryzową w postaci płynnej. Tego typu mikoryzą jest RHODOVIT®, w którego opakowaniu znajdziemy 2 torebki. Jedną z żywą grzybnią mikoryzową w postaci płynnej, drugą z proszkiem (hydrożel + nawóz i inne startery dla mikoryzy).

Zawartość obu torebek należy rozpuścić w wodzie aby powstał żel i w takiej postaci nanieść na korzenie roślin. W żelu można moczyć korzenie roślin przeznaczonych do sadzenia lub, w przypadku roślin już posadzonych, wprowadzać żel do otworów wykonanych w ziemi, w taki sposób aby miał on styczność z korzeniami.

Przeczytaj również:

• Mikoryza wrzosowatych. Sekret pięknych różaneczników, azalii i wrzosów!
• Mikoryza do iglaków. Którą wybrać? Kiedy i jak stosować?
• Mikoryza do borówki amerykańskiej. Jak i kiedy stosować?
• Mikoryza do tui. Jaka szczepionka mikoryzowa pod tuje?
• Grzyby w ogrodzie - uprawa grzybów jadalnych, leśnych