Fikus benjamin - pielęgnacja, wymagania, choroby

Figowiec benjamiński (Ficus benjamina), powszechnie określany jako fikus benjamin to najlepiej znany gatunek z rodzaju Ficus spośród tysiąca tropikalnych drzew i krzewów. Ten gatunek o małych liściach świetnie nadaje się do uprawy w domu, gdzie może dorastać do 2 metrów wysokości. Zobacz jakie ma wymagania, jak wygląda pielęgnacja fikusa oraz jakie choroby mogą fikusowi zagrażać.

Fikus benjamin, figowiec benjamiński odm. 'Variegata' o ciekawych, dwubarwnych liściach
Fot. Kurgus, Public Domain, źródło: Wikimedia Commons

Fikus benjamin jest atrakcyjną, zimozieloną rośliną doniczkową o opadających gałązkach. Choć w naturze może być dużym drzewem, uprawiany w domu dorasta co najwyżej do 2 m wysokości. Posiada błyszczące, spiczasto zakończone, niewielkie liście, o długości 5 - 10 cm. U gatunku są one zielone ale bardzo często w uprawie doniczkowej spotykane są też odmiany fukusa benjamina o liściach dwubarwnych. U odmiany 'Starlight' liście są złocisto pstrokate, zaś u odmiany 'Variegata' - zielono kremowe. Ciekawie prezentuje się też odmiana 'Exotica', której zielone liście mają długie, poskręcane wierzchołki.

Fikus benjamin jest bardzo często uprawiany jako drzewko bonsai, często też dla uzyskania atrakcyjnego wyglądu zaplata się ze sobą pędy tworzące pień drzewka.

Fikusy to także świetne rośliny doniczkowe oczyszczające powietrze w mieszkaniu, które z naszego otoczenia usuwają szkodliwe związki - formaldehyd i ksylen.

Pielęgnacja fikusa benjamina

Stanowisko, nasłonecznienie
Fikus benjamin w domu wymaga stanowiska jasnego ale nie bezpośrednio nasłonecznionego. Nie ustawiamy go zatem na parapecie, a raczej w niewielkiej odległości od okna. Na zbyt ciemnym stanowisku fikus może dość szybko stracić liście.

Uwaga!
Stanowisko uprawy dla fikusa benjamina wybierz bardzo starannie i unikaj przestawiania fikusa, gdyż na zmianę miejsca roślina reaguje szybkim zrzucaniem liści. Przestawianie doniczek z tą rośliną jest bardzo częstym błędem w pielęgnacji fikusa benjamina.

Temperatura uprawy fikusa
W okresie wegetacji, czyli od wiosny do końca lata fikus benjamin dobrze rośnie w normalnej temperaturze pokojowej. Na okres jesienno-zimowy warto roślinie zapewnić nieco niższe temperatury, najlepiej w przedziale 10-18°C.

Podlewanie i zraszanie fikusa
Podlewanie fikusa benjamina powinno być umiarkowane, gdyż nadmiar wody szybko prowadzi do żółknięcia liści. Latem ziemia powinna być wilgotna ale nie mokra - podlewamy dwa razy w tyg, przestrzegając zasady aby między kolejnymi podlewaniami około 2/3 ziemi od góry doniczki zdążyło przeschnąć. Zimą podlewamy rzadziej i nigdy nie trzymamy wody w podstawce pod doniczką (zaraz po podlaniu nadmiar wody należy zlać).

Fikus benjamin, figowiec benjamiński. Dla uzyskania atrakcyjnego wyglądu fikusa
często zaplata się ze sobą pędy aby tworzyły fantazyjny pień drzewka
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Fikus benjamin bardzo lubi zraszanie liści. Gdy roślina jest już duża, właśnie zraszanie pomaga utrzymać ją w czystości, bo mało kto ma cierpliwość żeby przetrzeć każdy mały listek szmatką w celu usunięcia kurzu.

Pamiętajmy jednak aby do zraszania fikusa używać zawsze wody odstałej (przynajmniej przez jedną dobę), o temperaturze takiej samej, jaka panuje w pomieszczeniu, w którym rośnie nasz fikus.

Nawożenie fikusa benjamina
Fikus benjamin powinien być nawożony w okresie wzrostu - od marca do września. Co około dwa tygodnie należy podawać rozcieńczony nawóz płynny dla roślin doniczkowych. Znakomite efekty może przynieść stosowanie specjalnego nawozu do fikusów.

Przesadzanie fikusa benjamina

Fikusa przesadzamy wiosną, gdy korzenie przerastają przez doniczkę. Nie warto jednak dawać doniczki zbyt dużej, gdyż fikusy lepiej rosną w nieco za małej doniczce. Doniczkę należy wypełnić żyzną, przepuszczalną ziemią o odczynie pH 5,7 - 6,8. U starszych roślin w dużych ciężkich doniczkach, które ciężko jest przesadzić, wymieniamy na świeżą tylko górną warstwę ziemi.

Przesadzanie roślin doniczkowych
Przesadzanie roślin doniczkowych jest jednym z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych. Trzeba je zazwyczaj wykonywać co roku w przypadku roślin młodych, u starszych wystarczy raz na kilka lat. Jaki jest najlepszy termin na przesadzanie, do jakiej ziemi przesadzać rośliny doniczkowe, jak dobierać doniczki do przesadzania oraz jak wykonać samą czynność przesadzania aby nie uszkodzić rośliny. Więcej...

Rozmnażanie fikusa benjamina

Fikus benjamina łatwo rozmnaża się z sadzonek wierzchołkowych. Można to z powodzeniem wykonać w warunkach domowych. W tym celu ścinamy zdrowe, ulistnione wierzchołki pędów o długości 10-15 cm. Od dołu usuwamy liście, tak aby tylko górna połowa sadzonki była ulistniona. Następnie dolne końce sadzonek zanurzamy w ukorzeniaczu i sadzimy je na głębokości ok. 5 cm do żyznej, dobrze przepuszczalnej ziemi (jeśli używamy zwykłej ziemi do roślin doniczkowych, trzeba ją rozluźnić poprzez dodanie pisaku).

Po posadzeniu sadzonek fikusa, należy zadbać aby ziemia była stale lekko wilgotna, a także o wysoką wilgotność powietrza wokół roślin. Po kilku tygodniach sadzonki powinny zacząć wypuszczać nowe listki, co będzie znakiem, że już się ukorzeniły :-)

Jak rozmnożyć fikusa benjamina?
Fikus benjamina to łatwa w uprawie roślina doniczkowa o całorocznych, ozdobnych liściach. Jeśli bardzo ją polubiliśmy, warto pokusić się o samodzielne rozmnażanie fikusa benjamina w warunkach domowych. Wyjaśniamy krok po kroju jak rozmnożyć fikusa benjamina aby uzyskać ładne, zdrowe sadzonki. Więcej...

Choroby i szkodniki fikusa

Większość problemów w uprawie fikusów wynika z niewłaściwej pielęgnacji tych roślin, w wyniku której fikus traci liście.

Dlaczego fikus benjamina traci liście?
Do zrzucania liści przez fikusa może prowadzić zbyt niska wilgotność powietrza w mieszkaniu, niedobór światła, silne przesuszenie podłoża w doniczce lub przelanie rośliny oraz uszkodzenie systemu korzeniowego przy przesadzaniu. Czasem zwykłe przestawienie rośliny w inne miejsce wystarczy aby fikus benjamin zrzucił wszystkie liście. Zazwyczaj w takiej sytuacji trzeba roślinie zapewnić jak najlepsze warunki uprawy i odczekać, aż roślina odchoruje zmianę stanowiska.

Dlaczego fikus Benjamina gubi liście?
Fikus Benjamina jest bardzo dekoracyjną roślina pokojową. Jego pięknie błyszczące liście gęsto porastają, zwieszające się gałązki. Niestety bardzo często zdarza się, że listki zaczynają opadać i każdego dnia znajdujemy ich coraz więcej wokół doniczki. Dlaczego fikus Benjamina gubi liście? Oto najczęściej występujące przyczyny opadania liści fikusa i sprawdzone sposoby aby temu zapobiec! Więcej...

Plamistość liści fikusa
Czasem na liściach fikusa benjamina pojawiają się liczne, okrągłe, żółte plamy o średnicy 3-4 mm. Przyczyną ich powstawania jest zbyt niska intensywność światła przy dużej wilgotności powietrza. Zjawisko to obserwowane jest najczęściej zimą, kiedy mamy krótszy dzień. Pomaga przesunięcie fikusa bliżej okna.

Korkowatość liści fikusa
Fikus benjamin często zapada na korkowatość liści. W wyniku tej choroby na spodniej stronie liści fikusa pojawiają się jasnozielone, wodniste plamy. Z czasem na ich powierzchni powstają korkowate narośla, a z chorych miejsc wypływa gumowaty wysięk. Choć wygląda to bardzo niepokojąco, najbardziej prawdopodobną przyczyną tego schorzenia są również niewłaściwe warunki uprawy. Najczęściej do korkowatości liści dochodzi przy zbyt niskiej temperaturze uprawy, w połączeniu z niedoborem światła i zbyt dużą wilgotnością podłoża.

Zasychanie końcówek liści fikusa
Bardzo często u fikusa benjamina dochodzi też do usychania końcówek liści. Wierzchołki liści fikusa najpierw żółkną, potem brązowieją i zasychają. To zjawisko ma jedną i dość prostą do usunięcia przyczynę - zbyt małą wilgotność powietrza. Aby sytuację poprawić należy regularnie zraszać liście rośliny, a obok doniczek z fikusami ustawić tacki w wodą, która odparowując da nieco wilgoci w powietrzu. Regeneracji rośliny będzie sprzyjać, jeżeli raz na 2 tygodnie do wody do zraszania fikusa dodamy stymulator wzrostu Biosept Active. Preparat ten wzmacnia rośliny i uodpania je na choroby.

Gnicie korzeni fikusa
Czasem jednak niewłaściwa pielęgnacja fikusa prowadzi do poważniejszych schorzeń i zaatakowania rośliny choroby grzybowe. Przy zbyt częstym podlewaniu rośliny lub uprawie w zbyt ciężkim, zbitym podłożu może dojść do gnicia korzeni figowca. Najpierw zauważymy zahamowany wzrost rośliny, żółknięcie i opadanie liści, a ostateczną diagnozę będzie można postawić po wyjęciu rośliny z doniczki i zaobserwowaniu ciemnobrunatnych, gnilnych przebarwień na korzeniach. Chorą roślinę trzeba przesadzić do lżejszej ziemi, ograniczyć podlewanie i doglebowo zastosować biopreparaty: Biochikol, Bioczos lub Biochitan.

Z innych chorób fikus benjamin może zapadać też na antraknozę, wertyciliozę, obwódkową lub pierścieniową plamistość liści figowca oraz szarą pleśń. Przeważnie leczenie polega na poprawieniu warunków uprawy, wycięciu chorych organów rośliny i zastosowaniu odpowiednich biopreparatów lub fungicydów (czyli środków grzybobójczych). Pierwszym wyborem powinien być, wspomniany już wcześniej, naturalny biopreparat Biosept Active. Jeżli to nie pomoże, warto poszukać gotowych do użycia preparatów grzybobójczych w pojemnikach z opryskiwaczem, jak np. Saprol Hobby 750 ml.

Choroby roślin doniczkowych
Choroby roślin doniczkowych przyczyniają się do utraty ładnego wyglądu i osłabienia wzrostu naszych kwiatów. Często spotykanie objawy chorób roślin doniczkowych to przebarwienia lub plamy na liściach, opadanie kwiatów czy więdnięcie. Ich pojawienie się najczęściej jest efektem niewłaściwej pielęgnacji roślin doniczkowych. Oto jak rozpoznawać najczęściej występujące choroby kwiatów doniczkowych i jak pomóc niedomagającym roślinom. Więcej...

Na liściach fikusa benjamina mogą żerować też szkodniki roślin doniczkowych, takie jak przędziorek chmielowiec (powoduje powstawanie drobnych plamek i mozaikowatych przebarwień na liściach), wciornastki oraz szkodniki z grupy czerwców - tarczniki i miseczniki. Jeżeli nie chcemy stosować chemicznych preparatów owadobójczych, w większości przypadków pomoże naturalny preparat Emulpar Spray 750 ml, zaś przeciwko czerwcom doglebowo można stosować pałeczki ze środkiem owadobójczym Sanium PIN. Pamiętajmy też, że pojawianiu się szkodników, podobnie jak i w przypadku chorób, sprzyjają niewłaściwe warunki uprawy. Przędziorki i czerwce lubią się pojawiać głównie zimą, w okresie grzewczym, gdy w naszych mieszkaniach jest dla roślin zbyt sucho i ciepło. A zatem pojawieniu się tych szkodników zapobiegnie regularne zraszanie fikusa.

Opracowano na podstawie: Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 258, J. Courtier, G. Clarke, Kwiaty w Domu, Przegląd Ridger's Digest, Warszawa 1998, s. 86-87 oraz G. Łabanowski, L. Orlikowski, A. Wojdyła, Jak pielęgnować rośliny doniczkowe - choroby i szkodniki, Multico, Warszawa 2011, s. 80-85.

Przeczytaj również:

Figa, figowiec pospolity - uprawa w Polsce. W gruncie czy doniczce?
Figa pospolita lub inaczej figowiec pospolity to roślina należąca do rodzaju Ficus, bliska krewna uprawianych w mieszkaniach fikusów. Spośród wszystkich uprawianych fig, to właśnie figa pospolita najlepiej się nadaje do uprawy w Polsce w gruncie. Oto jak wygląda uprawa figi w gruncie i w doniczce, czego potrzebuje figowiec pospolity, czy możemy doczekać się owoców figi i jak zdobyć jej sadzonki. Więcej...

Oliwka europejska, drzewko oliwne - uprawa w doniczce
Oliwka europejska, określana też jako drzewko oliwne, to chętnie uprawiana roślina, dająca cenne owoce - oliwki. W naszym klimacie może być uprawiana tylko jako roślina doniczkowa. Dobrze znosi warunki panujące w mieszkaniach, a także często wykorzystywana jest na bonsai. Zobacz jak wygląda uprawa oliwki w doniczce oraz czego ta roślina potrzebuje do zdrowego wzrostu. Więcej...

Eukaliptus - uprawa w domu, zastosowanie, gatunki, rozmnażanie
Eukaliptus to ogromne drzewo, które uprawiane w domu nie przekracza jednak 2 m wysokości. Na świecie eukaliptus ma zastosowanie do produkcji olejku eukaliptusowego. W uprawie doniczkowej zaś można zrywać z rośliny liście i przygotowywać z nich zalewy pomagające w reumatyzmie. Dowiedz się jak wygląda uprawa eukaliptusa w domu, czy mrozoodporny eukaliptus gunni może rosnąć w ogrodzie i czy w naszych warunkach możliwe jest rozmnażanie eukaliptusa. Więcej...