Daktylowiec, palma daktylowa - pielęgnacja i uprawa w domu, choroby

Palma daktylowa lub inaczej daktylowiec jest rośliną chętnie uprawianą w naszych domach. Ceniona jest za niezwykle egzotyczny, tropikalny wygląd. Warto jednak wiedzieć, że nie każdy daktylowiec nadaje się do uprawy w domu, a pielęgnacja tej palmy może sprawić sporo kłopotu. Zobacz który daktylowiec jest najlepszy do uprawy w domu, jak wygląda uprawa takiej palmy w warunkach domowych oraz jakie choroby mogą zagrażać palmie daktylowej.

Palma daktylowa - daktylowiec niski

Palmy daktylowe rosną głównie w krajach arabskich i północnej Afryce. Inne gatunki tego rodzaju występują w tropikalnych rejonach Afryki i Azji, szczególnie w Indiach.

Palma daktylowa z Wysp Kanaryjskich jest najczęściej uprawiana jako roślina doniczkowa z uwagi na jej najlepsze zdolności adaptacyjne do warunków uprawy doniczkowej w domu. Mogę to potwierdzić, gdyż sam właśnie ten gatunek mam w swojej domowej kolekcji roślin doniczkowych. Mój daktylowiec kanaryjski rośnie bardzo dobrze ale po kilku latach uprawy ciężko już znaleźć dla niego odpowiednie miejsce, gdyż roślina jest bardzo rozłożysta.

Daktylowce są wolno rosnącymi roślinami, wytwarzającymi pień, tzw. kłodzinę (jednak w warunkach uprawy domowej nie posiadają wyraźnej kłodziny). W górnej części kłodziny widać charakterystyczne ślady po odcinanych w miarę schnięcia dolnych liściach. Z samego szczytu kłodziny wyrastają łukowato wygięte liście zbudowane z wielu lancetowatych listków. Liście mają bardzo zmienne kształty - niektóre są sztywne i wzniesione, inne wygięte i wiotkie. Kwiatostan w kształcie kolby pojawia się tyko u starszych roślin i jedynie w naturze.

Co ciekawe, daktylowce to świetne rośliny doniczkowe oczyszczające powietrze w mieszkaniu. Z naszego otoczenia sprawnie usuwają szkodliwe związki, takie jak formaldehyd i ksylen.

Daktylowiec - gatunki do uprawy w domu

W uprawie doniczkowej w domu najczęściej spotyka się trzy gatunki palm daktylowych. Pierwszy z nich to daktylowiec kanaryjski (Phoenix canariensis), często określany też jako palma kanaryjska, gdyż pochodzi właśnie z Wysp Kanaryjskich. Liście tej wzniesionej palmy, złożone z jaskrawozielonych listków, mogą w warunkach naturalnych osiągać długość do 5 metrów. Gatunek ten rośnie wolniej niż inne daktylowce i wytwarza grubszą kłodzinę. Jest to najwytrzymalszy gatunek, najlepiej nadający się do uprawy w domu.

Daktylowiec właściwy (Phoenix dactylifera), czyli typowa palma daktylowa, rośnie znacznie silniej i szybciej. W swym środowisku naturalnym osiąga 20 m wysokości. W płd. Afryce, płd.-zach. Azji i Hiszpanii jest uprawiana jako drzewo owocowe, dające wspaniałe daktyle.

Daktylowiec niski (P. roebelinii) to gatunek pochodzący z Indii, bez wątpienia najpiękniejsza palma wsród daktylowców. Posiada bardzo gęste i zdecydowanie drobniejsze ulistnienie. Jednocześnie jest jednak nieco trudniejszy w uprawie - nadaje się głównie do gorących szklarni. Wiele osób podejmuje się jednak uprawy w mieszkaniach gdyż ten gatunek osiąga mniejsze rozmiary i z tego względu łatwiej wygospodarować na niego miejsce w domu.

Palma daktylowa - uprawa i pielęgnacja

Stanowisko uprawy, temperatura
Daktylowiec kanaryjski i daktylowiec niski powinny latem stać w słonecznym miejscu, lecz osłoniętym od bezpośredniego wiatru (ważne, gdy roślinę wystawiamy na dwór). Jeśli palmę daktylową uprawiamy w domu cały rok, w okresie wegetacji powinna stać w miejscu jasnym ale nie bezpośrednio w promieniach słonecznych. Najlepiej ustawić palmę około 0,5 do 2 metrów od okna. Zimą należy jej zapewnić miejsce dobrze oświetlone, o temperaturze 4°C. W przypadku palmy kanaryjskiej dotyczy to tylko starszych okazów, powyżej trzeciego roku. Młodsze okazy Phoenix canariensis powinny zimować w wyższej temperaturze, tj. 8-10°C. Daktylowiec niski potrzebuje miejsca ciepłego, temperatura nie może spadać poniżej 16°C.

Palma daktylowa - daktylowiec kanaryjski

Nawilżanie i podlewanie
Powietrze w pomieszczeniu, w którym rośnie palma daktylowa powinno być wilgotne. Uzyskujemy to poprzez wsypanie na podstawki pod doniczkami keramzytu lub drobnych kamyczków. Muszą być one cały czas mokre, ale nie zalany wodą, by doniczka z palmą ustawioną na kamyczkach nie stała w wodzie. W okresie wegetacji daktylowce raz w tygodniu obficie podlewamy. Ziemia w doniczkach powinna być dobrze zdrenowana - po podlaniu woda powinna przelać się na podstawkę i po kolejnych 20 minutach ziemia wchłonie tą ilość wody. Zimą podlewamy oszczędniej.Do podlewania palmy daktylowej używamy najlepiej odstanej, letniej wody, o pH 5-6.

Nawożenie daktylowca
Od marca do lipca nawozimy palmy co tydzień płynnymi nawozami o prawidłowym dla nich składzie pierwiastków oraz mikroelementów (najlepszy byłby specjalny nawóz dla palm). Nawóz wlewamy do wody i taką mieszanką podlewamy rośliny.

Przesadzanie palmy daktylowej
Młode daktylowce musimy przesadzać co roku. Gdy są starsze - już tylko w miarę potrzeby (co dwa, trzy lata) do momentu, aż średnica doniczki osiągnie 50 cm. Ziemia powinna być średnio ciężka, z dużą ilością próchnicy. Można użyć gotowej kompostowej ziemi doniczkowej (do palm) z domieszką wyprażonego piasku oraz gliny w proporcjach 6:3:1. Odczyn pH ziemi powinien wynosić 5,7 do 6,8.

• Przesadzanie roślin doniczkowych

Rozmnażanie daktylowca

Daktylowiec może być rozmnażany wyłącznie z nasion. Jest to dość łatwe, lecz długo trzeba czekać na efekt (przy stworzeniu odpowiedniego mikroklimatu trwa to od dwóch do sześciu miesięcy). Najpierw nasiona moczymy w letniej wodzie przez dwa dni. Następnie przygotowujemy doniczki z mieszanką ziemi do palm i piasku w proporcjach 1:1. Nasiona umieszczamy w ziemi na głębokości 1 cm i podlewamy. Na doniczkę zakładamy foliową torebkę, którą mocujemy do doniczki gumką recepturką. W ten sposób tworzymy żądany mikroklimat dla skiełkowania nasiona (torebka będzie spełniała rolę szklarni). Od momentu wysiewu i założenia foliówki na doniczkę, do czasu aż młoda siewka nie będzie miała ok. 4 cm wysokości, nie zdejmujemy torebki z doniczki. Po tym czasie możemy zacząć hartować siewkę zdejmując codziennie (przez siedem dni) foliówkę na około cztery godziny dziennie.

Tak przygotowaną siewkę przesadzamy do doniczki wypełnionej odpowiednią ziemią dla palm. Doniczka powinna mieć średnicę nie większą niż 12 cm i zwężać się ku dołowi. W tej doniczce sadzonka spędza pierwszy rok uprawy, po czym trzeba ją przesadzić.

Nawożenie młodej palmy daktylowej zaczynamy dopiero po pierwszym półroczu życia siewki (nie wolno siewek sadzić w ziemię z już dodanym granulowanym nawozem). Wskazane jest również w okresie letnim by doniczki, zarówno z siewkami jak i starszymi roślinami, stały na podstawce wypełnionej do połowy mokrym keramzytem oraz by były przynajmniej trzy razy tygodniu zraszane wszystkie liście roślin.

Palma daktylowa - choroby i szkodniki

Daktylowce mogą być atakowane przez szkodniki roślin doniczkowych, głównie przędziorki i wełnowce. Przeciwko przędziorkom można użyć jeden z preparatów przędziorkobójczych. Zaś wełnowce zwalczamy przeprowadzając co dwa tygodnie opryski preparatem Provado Plus AE, pamiętając że na czas wykonywania oprysków rośliny należy wystawić na zewnątrz. Większości preparatów przeciw szkodnikom nie powinno się stosować w pomieszczeniach mieszkalnych. Główną przyczyną występowania tych szkodników jest zbyt wysoka temperatura i za mała wilgotność powietrza, a zatem ich ponownemu pojawieniu się możemy zapobiegać poprawiając warunki uprawy naszych palm.

Niewłaściwe warunki uprawy, sprawiają że mogą pojawić się też choroby palm. Najczęściej są to choroby liści daktylowca. Brak świeżego powietrza często prowadzi do wystąpienia chorób liści (bakteryjnych lub pochodzenia grzybowego). Z tego względu na lato warto palmy daktylowe wystawiać na balkony, tarasy lub do ogrodu. Zazwyczaj jest to dla roślin korzystne. Brak światła powoduje występowanie żółtych plamek oraz wyciągania się liści w stronę światła (w efekcie liście są długie i bardzo wiotkie). Brązowienie końców liści może być natomiast spowodowane różnymi przyczynami:

• zasoleniem ziemi w wyniku zbyt twardej wody oraz zbyt dużych dawek nawozu,
• zbyt obfitym podlewaniem (szczególnie zimą),
• przesuszeniem bryły korzeniowej w okresie wypuszczania nowych pędów,
• zbyt suchym powietrzem w mieszkaniu.

Brązowiejące końcówki liści trzeba obcinać. Obcinając je należy zostawić wąski pasek martwej tkanki. Jeżeli usuwa się całe liście, trzeba używać ostrego noża, aby miejsce cięcia było możliwie gładkie i wykonane od strony wewnętrznej kłodziny tnąc w dół, tak by powstał typowy skos cięcia.

Daktylowce, a szczególnie daktylowiec kanaryjski, są godnymi polecenia roślinami do uprawy w domu. Zapewniając im odpowiednie warunki, otrzymamy dużą, ładną roślinę, dzięki której poczujemy się troszeczkę jak w tropikach. Jedynie daktylowiec niski powinien być uprawiany wylącznie w warunkach szklarniowych lub w palmiarniach, gdyż w mieszkaniach żyje nieco krócej i wymaga więcej troski.

Przeczytaj również:

• Ciekawe rośliny egzotyczne
• Cytrusy - uprawa w domu w doniczce
• Jak wyhodować ananasa w domu
• Dlaczego palma usycha w domu?

Fot. Sylwia Hennek