Choroby i szkodniki storczyków. Dlaczego storczyk żółknie, gubi liście i kwiaty?

Objawy chorób storczyków, takie jak plamy na liściach, brak kwitnienia czy gnicie korzeni, mogą pojawiać się na skutek błędów w uprawie, za sprawą działania czynników chorobotwórczych lub szkodników. Wówczas najważniejsze jest wczesne oraz prawidłowe wykrycie przyczyny choroby i zastosowanie właściwego leczenia. Oto najczęściej występujące choroby i szkodniki storczyków oraz metody ich zwalczania.

Choroby i szkodniki storczyków
Fot. depositphotos

Choroby fizjologiczne storczyków

Bardzo często, gdy obserwujemy żółknięcie liści storczyka, plamy na liściach i kwiatach lub gnicie korzeni storczyka, podejrzewamy atak choroby grzybowej lub szkodnika. Bardzo często jednak są to objawy niewłaściwej pielęgnacji, które prowadzą do tak zwanych chorób fizjologicznych. W takiej sytuacji na nic zdadzą się opryski przeciwko patogenom, a pomóc może jedynie poprawa sposobu pielęgnacji rośliny i warunków występujących w jej otoczeniu.

Gnicie korzeni storczyka

W przypadku storczyków niezwykle istotne jest odpowiednie dawkowanie nawozu. Zbyt obfite nawożenie storczyków powoduje grubienie korzeni, które stają się sztywne i łamliwe. Liście natomiast przybierają barwę ciemnozieloną i stają się twarde i kruche. W takim wypadku należy przerwać dalsze nawożenie i dalej podlewać samą wodą, najlepiej deszczówką, do czasu aż objawy ustąpią.

Przy przedawkowaniu nawozu częsty jest także rozkład podłoża co może doprowadzić do gnicia korzeni storczyka. W takim wypadku należy niezwłocznie przesadzić storczyka i zraszać spodnią stronę liści, unikając jednocześnie nadmiernego podlewania. W czasie przesadzania warto przyciąć uszkodzone korzenie.

Gnicie korzeni storczyka
Fot. depositphotos

Niedobór nawozu sprawia, że storczyki marnieją, rzadziej kwitną i częściej chorują.

Białe plamy na liściach storczyka z czarną obwódką

Niewłaściwa temperatura uprawy storczyka często sprawia, że pojawiają się rozmaite objawy chorobowe na storczykach. O temperaturze warto pamiętać w czasie transportu rośliny, np. samochodem. Zimą może dojść do przemarznięcia, a latem do przegrzania. W wyniku szoku termicznego zaburza się cały proces życiowy storczyka i roślina jest nie do uratowania.

Zimą, gdy storczyk stoi na parapecie może przemarznąć w wyniku nieszczelności okien, latem natomiast zbyt intensywne nasłonecznienie może doprowadzić do poparzeń. Objawem poparzenia są białe plamy na liściach storczyka z czarną obwódką.

Plamy w wyniku poparzenia liści storczyka
Fot. depositphotos

Storczyk więdnie i usycha lub gnije

Bardzo wiele problemów powoduje niewłaściwe podlewanie storczyków. Zbyt skąpe podlewanie może początkowo nie dawać żadnych widocznych objawów, gdyż większa część storczyków jest odporna na suszę. Bardzo trudno zatem stwierdzić kiedy storczyk więdnie. Storczyk usycha dopiero, gdy naprawdę przez długi okres czasu doskwierała mu susza. Natomiast, gdy podlewamy zbyt obficie storczyk gnije, zaczynają go atakować grzyby i bakterie.

Uwaga!
Przy podlewaniu nie należy zostawiać wody w kątach liści, ponieważ prowadzi to do gnicia całej rośliny.

Storczyki przede wszystkim potrzebują porowatego i ubogiego w składniki pokarmowe podłoża, które sprawia, że do korzeni dochodzi dużo powietrza. Zbyt ścisłe podłoże lub za dużo składników pokarmowych (przenawożenie) doprowadza do tego, że storczyk gnije.

Dlaczego storczyk gubi kwiaty

Zwłaszcza w zimie storczyki narażone są na przedwczesne opadanie kwiatów lub nierozwiniętych pąków. Wszystko to jest spowodowane brakiem wystarczającej ilości słońca, a także występowaniem przeciągów i zimnego powietrza. W takich warunkach storczyk traci kwiaty w bardzo szybkim tempie. Przyczynami opadania kwiatów mogą też być lotne substancje wydzielane przez dojrzewające owoce lub warzywa, a nawet kleje czy farby, duża ilość dwutlenku węgla w pomieszczeniu powodowana przez zapalone świece lub dym papierosowy.

• Dlaczego storczyk nie kwitnie
• Dlaczego liście storczyka marszczą się i żółkną?
• Jak dbać o storczyki w doniczce?

Choroby grzybowe storczyków

Grzyby są jednymi z częstszych patogenów atakujących nasze storczyki. Porażają one zarówno korzenie, pędy jak i liście storczyków. Na storczykach typu Phalaenopsis i Vanda często występuje choroba grzybowa, która atakuje "serce" storczyka czyli środkowe liście. W takim przypadku trzeba natychmiast usunąć zaatakowane liście i zasuszyć powstałą ranę. Grzyby, które atakują same liście, nie stanowią zbyt dużego zagrożenia dla całej rośliny. Zainfekowany liść najlepiej jest usunąć.

Liście storczyka żółkną

Żółknięcie liści może powodować fuzarioza storczyka. W wyniku porażenia fuzariozą dolne, najstarsze liście zaczynają żółknąć, brązowieć i w końcu zamierać. U podstawy storczyka widoczna jest czarna zgnilizna, na powierzchni, której widoczne są pomarańczowe zarodniki. Zainfekowany storczyk nadaje się do zniszczenia, najlepiej go spalić, a sąsiadujące rośliny zapobiegawczo opryskać 2-4 krotnie używając preparatu Biosept Active.

Żółknące dolne liście storczyka
Fot. depositphotos

Dlaczego liście storczyka się marszczą

Taki objaw może powodować zgorzel zgnilakowa storczyka. W przypadku wystąpienia zgorzeli storczyk marnieje, liście tracą barwę, jaśnieją i się marszczą. Obumarłe liście można łatwo oddzielić od głównej części. Wówczas roślinę należy opryskać preparatem Biosept Active naprzemiennie z Magnicur Energy.

Pomarszczone liście storczyka
Fot. depositphotos

Dlaczego storczyk pleśnieje i ma plamy

Szara pleśń storczyka to choroba powodowana przez grzyb Botrytis cinerea. Szara pleśń może porażać również wiele innych roślin doniczkowych i ogrodowych. W wyniku porażenia storczyka szarą pleśnią w czasie kwitnienia na płatkach kwiatowych pojawiają się jasno szare, wodniste plamy, które szybko się powiększają. Aby zapobiec rozwojowi tej choroby należy wietrzyć pomieszczenie i unikać zwilżania roślin podczas podlewania. Chore storczyki opryskać dwukrotnie w odstępach co 10 dni, stosując preparat Biosept Active naprzemiennie z Signum 33 WG lub Switch 62.5 WG.

Choroby bakteryjne storczyków

Wyżej wymienione choroby grzybowe storczyków pojawiają się w następstwie ataku chorobotwórczych grzybów. Ale storczyki, jak i wiele innych roślin, mogą być również atakowane przez bakterie, wywołujące choroby bakteryjne storczyków. Zwalcza się je zupełnie innymi preparatami, niż w przypadku chorób grzybowych. Dlatego tak ważne jest prawidłowe rozpoznanie przyczyny choroby.

Dlaczego storczyk gnije i brzydko pachnie

Głównymi patogenami dla storczyków są bakterie Pseudomonas, które wywołują mokrą zgniliznę bakteryjną storczyka. Porażone miejsca na liściach stają się miękkie i oślizgłe, do tego przy poruszaniu wydzielają brzydki zapach. Ratunek jest jeden: obciąć liście i posypać miejsca cięcia sproszkowanym węglem aktywnym, a w przypadku silnego porażenia - usunąć całe rośliny. Pozostałe egzemplarze w całości, wraz z podłożem, opryskać preparatem Miedzian 50 WP.

Jasne plamy na liściach storczyka

Bakteryjna plamistość liści to choroba występująca głównie na storczykach z rodzaju Phalaenopsis. Pojawiają się niewielkie jasne plamy na liściach storczyka, stopniowo powiększające się. Po spodniej stronie plam znajdują się szarobrunatne skupienia bakterii. W przypadku wystąpienia objawów usuwać porażone liście oraz kilkakrotnie, w odstępach co 10 dni, opryskać roślinę preparatem Miedzian 50 WP.

Choroby wirusowe storczyków

W wyniku porażenia wirusami na liściach storczyków powstają charakterystyczne plamy, które mogą tworzyć wzory w kształcie mozaiki o różnym odcieniu i intensywności, od jasno zielonych do żółtych a nawet białych. Pojawiają się też pstre przebarwienia na liściach, zaburzenia wzrostu roślin (np. karłowatość, pofałdowania płatków kwiatowych, nitkowatość liści) oraz zmiany nekrotyczne, małe plamki lub długie smugi wzdłuż tkanek przewodzących.

Na wirusy atakujące storczyki nie ma żadnych skutecznych środków wirusobójczych, dlatego najlepszym sposobem leczenia jest zapobieganie. Wirusy roznoszone są przez mszyce i wciornastki, a także przez brudne narzędzia ogrodnicze i brudną wodę. Dlatego bardzo ważna jest prawidłowa uprawa i zachowanie czystości przy każdym zabiegu pielęgnacyjnym. Jeżeli stwierdzimy porażenie storczyka przez wirusy, roślinę trzeba niestety usunąć.

Szkodniki storczyków

Storczyki mogą być też atakowane przez liczne szkodniki roślin doniczkowych. Występowaniu szkodników zazwyczaj sprzyja zbyt ciepłe i suche powietrze. Dlatego szkodliwe owady najczęściej pojawiają się w okresie jesienno-zimowym, gdy dogrzewamy nasze mieszkania. Ale w równym stopniu szkodnikom storczyków mogą sprzyjać letni upał i mocne nasłonecznienie.

Białe robaki na storczykach

Wełnowce to najpopularniejsze szkodniki storczyków. Zwykle ukrywają się w kątach liści, skąd szybko się rozprzestrzeniają. Łatwo je rozpoznać, dzięki białej, lepkiej wydzielinie, przypominającej kłaczki wełny.

Wełnowce na storczykach
Fot. depositphotos

Gdy zauważymy wełnowce na storczykach warto rośliny oczyścić przecierając miejsca występowania szkodników wacikiem ze spirytusem. W ten sposób jednak nie jesteśmy w stanie usunąć wszystkich szkodników oraz ich jaj. Dlatego po oczyszczeniu z wełnowców widocznym gołym okiem, należy całą roślinę opryskać naturalnym preparatem Agrocover Spray, Emulpar Spray, Polysect Długo Działający Hobby Spray lub Spruzit Spray na szkodniki AL. Wszystkie te preparaty dostępne są w wygodnej formie rozpylacza, gotowe do użycia.

• Jak zwalczyć wełnowce? 3 domowe sposoby!

Brązowe kulki na liściach storczyka

Tarczniki żerują na spodniej stronie liści. Zwykle widoczne są brązowe, niewielkie, owalne tarczki (samice), pod którymi znajdują się jaja szkodników. Przypominają one niewielkie grudki lub kulki na liściach storczyków. Można zeskrobać tarczki paznokciem usuwając przy tym jaja. Można również smarować tarczki olejem co zabija szkodniki na skutek odcięcia powietrza. Bardziej skuteczny będzie jednak oprysk tymi samymi preparatami, które polecaliśmy do zwalczania wełnowców.

Srebrzyste plamki i pajęczynki na liściach storczyka

Przędziorki są pajęczakami, które występują na spodniej stronie liści. Wysysają one soki z liścia, co powoduje wypełnianie zainfekowanych miejsc powietrzem. W miejscach tych tkanka liścia srebrzyście połyskuje. Zwykle, gdy zauważy się przędziorki zainfekowany jest już cały liść lub cała roślina. Występowaniu przędziorków sprzyja suche powietrze i wysoka temperatura. W skrajnych przypadkach widoczne mogą być delikatne pajęczynki tworzone przez te szkodniki. Przeciwdziałać przędziorkom można dbając o odpowiednią wilgotność, jak i regularnie zraszając roślinę. Warto też opryskać storczyki preparatami Agrocover Spray lub Emulpar Spray lub Polysect Długo Działający Hobby Spray.

Podobnie jak przędziorki, wciornastki również wysysają soki z komórek ze spodniej strony liści, napełniając je powietrzem, co daje efekt srebrzystości na liściach. Wciornastki to niewielkie 1-2 mm, brązowo-czarne owady lubiące suche powietrze. Dlatego bardzo łatwo można przeciwdziałać im dbając o wilgotność pomieszczenia i zraszając dolne części roślin. Opryski wykonujemy tymi samymi preparatami, którymi można zwalczać przędziorki.

Zielone owady na storczykach

Zieloną barwę mogą przybierać ciała mszyc. Szkodniki te równie dobrze mogą być czarne lub brązowe. Mszyce to pluskwiaki wystęujące gromadnie na nasadach kwiatów i w kątach liści. Na szczęście storczyków nie atakują zbyt często. Warto natomiast pamiętać, że mszyce przenoszą wirusy. Dlatego po zauważeniu mszyc na storczyku należy je spłukać pod bieżącą, letnią wodą lub użyć preparatów owadobójczych, takich jak Agrocover Spray, Emulpar Spray, Polysect Długo Działający Hobby Spray.

Uwaga!
Przed zastosowaniem środka ochrony roślin na naszym storczyku, warto najpierw wykonać próbny oprysk części rośliny lub tylko jednej rośliny (jeśli mamy kilka). Czasem, bowiem zdarza się, że substancje czynne zawarte w danym preparacie mogą zaszkodzić roślinie. Trzeba wtedy zastosować inny środek. W uprawie roślin doniczkowych należy też unikać stosowania chemicznych środków ochrony roślin. Jeżeli już decydujemy się na oprysk, wynieśmy rośliny i wykonajmy go na zewnątrz aby nie zaszkodzić sobie i innym domownikom.



Katarzyna Matuszak

Przeczytaj również:

• Storczyki epifityczne. Uprawa storczyków bez podłoża
• Pleśń w doniczce z kwiatami - zwalczanie
• Choroby roślin doniczkowych
• Wiotczejące liście storczyka. Dlaczego liście storczyka marszczą się i więdną

Opracowano na podstawie:
1. Lutz Rollke, Storczyki uprawa i pielęgnacja, Warszawa 2010, s. 25-26;
2. Elżbieta Wierzbicka, Kwiaty w domu, Reader's Digest, Warszawa 1998, s. 114-115.