Borówka amerykańska - właściwości, uprawa, pielęgnacja

Borówka amerykańska, inaczej też określana jako borówka wysoka, to coraz chętniej uprawiany krzew, dający bardzo smaczne i pełne walorów odżywczych owoce. Nie w każdym ogrodzie jednak borówki rosną dobrze. Zobacz jak wygląda uprawa borówki amerykańskiej na działce, kiedy jest najlepszy czas na sadzenie borówek, a także jak wygląda pielęgnacja borówki w kolejnych latach uprawy. Oto moje sekrety jak wyhodować te pyszne owoce!

Borówka amerykańska - Vaccinium corymbosum
Fot. pixabay

Borówka amerykańska - właściwości

Borówka amerykańska (Vaccinium corymbosum) to krzew należący do rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Pędy borówki są silnie rozgałęzione, a rośliny mogą osiągać do 2,5m wysokości. Liście borówki amerykańskiej są zielone, eliptyczne i skórzaste. Kwiaty o dzwonkowatej kremowobiałej koronie (czasami różowej) zebrane są w grona. Borówka amerykańska kwitnie od kwietnia do maja, zaś owoce dojrzewają od połowy lipca do września, w zależności od odmiany.

Owoce borówek to niewielkie, lekko spłaszczone jagody barwy ciemnoniebieskiej lub granatowej. Są jędrne, soczyste, zazwyczaj słodkie i bardzo smaczne. Nadają się do bezpośredniego spożycia, na przetwory i do mrożenia. Dość dobrze się przechowują i znoszą transport.

Owoce borówki amerykańskiej są nie tylko doskonałe w smaku ale też posiadają liczne właściwości odżywcze i zdrowotne. Wpływają dobroczynnie na pracę jelit, obniżają poziom "złego" cholesterolu, a nawet dodatnio wpływają na przemiany hormonalne dokonujące się w naszych organizmach.

Owoce borówek znane są także z właściwości przeciwnowotworowych. Przy tych zaletach są mało kaloryczne (100 gram owoców borówki to zaledwie 57 kcal) zatem ich spożywanie nie grozi przytyciem. Ale borówka amerykańska to nie tylko owoc dla odchudzających się. Owoce borówek są doskonałe dla diabetyków, ponieważ ich indeks glikemiczny wynosi zaledwie 55.

Dojrzewające owoce borówki amerykańskiej
Fot. pixabay

Właściwości zdrowotne borówka amerykańska zawdzięcza wysokiej zawartości witamin i minerałów. Na szczególną uwagę zasługują tutaj: witamina C, tiamina, ryboflawina, niacyna, witaminy B6, A, E, K oraz kwas foliowy. Owoce borówek wyróżniają się również wysoką zawartością potasu, fosforu, wapnia, magnezu, sodu, żelaza, selenu oraz cynku.

Nie bez znaczenia są też zawarte w jagodach borówki:

• polifenole (wykazują działanie antyoksydacyjne, dzięki czemu zapobiegają powstawaniu nowotworów oraz chorób układu krążenia),
• fitoestrogeny (regulują poziom cholesterolu),
• antocyjany (obniżają ciśnienie krwi),
• błonnik i garbniki (poprawiają pracę jelit i ułatwiają usuwanie toksyn z organizmu).

Zbiór owoców borówki amerykańskiej
Fot. depositphotos

Niestety w handlu jagody borówki amerykańskiej należą do jednych z najdroższych owoców. I choć w Polsce produkuje się rocznie od około 30-40 tys. ton tego owocu, to jednak około 85% polskich borówek trafia na eksport. W polskich sklepach zaś coraz częściej można znaleźć borówki sprowadzane z innych krajów Unii Europejskiej, głównie z Hiszpanii, Niemiec i Holandii. I choć tym owocom można by jeszcze zaufać, to wątpliwości budzą borówki sprowadzane z Maroka, Ukrainy i Peru. Borówki amerykańskie pochodzące z upraw ekologicznych są prawdziwą rzadkością, a jeśli się pojawią, to są niebotycznie drogie.

Dlatego też warto dowiedzieć się jak wygląda uprawa borówki amerykańskiej w ogrodzie i samodzielnie wyhodować te pyszne owoce. Tym bardziej, że borówka wysoka dość dobrze czuje się w Polskich warunkach klimatycznych (strefa mrozoodporności 5B). Jagody dojrzewają nierównomiernie, dzięki czemu mając krzewy nawet tylko jednej odmiany borówki amerykańskiej, jagody będziemy mogli stopniowo zrywać z krzewów nawet przez miesiąc.

• Jak zrobić sok z borówki amerykańskiej?
• Ciasto z borówkami amerykańskimi. 3 najlepsze przepisy!
• Dlaczego borówka amerykańska nie owocuje
• Opryski borówki amerykańskiej. Kiedy i czym pryskać borówkę?
• Borówka amerykańska na balkonie. Uprawa borówki w donicach

Borówka amerykańska - uprawa i wymagania

Borówka amerykańska lubi stanowiska słoneczne, ciepłe i zaciszne. Borówki to krzewy owocowe kwasolubne, a odczyn pH ziemi pod borówkę powinien wynosić od 3,8 do 4,8. Jeżeli ziemia nie będzie odpowiednio kwaśna, wzrost roślin będzie zahamowany, owocowanie bardzo słabe, rośliny łatwo będą zapadać na choroby. Bardzo często pierwszym objawem niedostatecznego zakwaszenia ziemi są czerwone liście borówki amerykańskiej. Takie przebarwienie liści to efekt braku fosforu, którego borówka nie może pobrać z gleby właśnie przy zbyt wysokim odczynie pH podłoża.

Przy niedostatecznym zakwaszeniu ziemi liście borówki czerwienieją

Kolejnym warunkiem udanej uprawy borówki amerykańskiej jest wysoka zawartość próchnicy w glebie. Optymalne warunki dla wzrostu borówki istnieją dopiero wtedy, gdy zawartość części organicznych w glebie wynosi powyżej 7%. Niezbędne jest także utrzymanie właściwego poziomu wody gruntowej. Poziom ten powinien być utrzymany na wysokości 35-60 cm przez cały okres wegetacji. W razie znacznego obniżenia się poziomu wody gruntowej, konieczne staje się regularne podlewanie krzewów borówki amerykańskiej.

W uprawie amatorskiej warunki właściwe dla borówki amerykańskiej najłatwiej uzyskamy na działkach leśnych i poleśnych, wśród lasów sosnowych. W takich miejscach gleby są odpowiednio lekkie, piaszczyste, próchnicze i kwaśne.

Przed sadzeniem borówki ziemię warto zakwasić
Fot. ©Joanna Białowąs

Jeżeli nasza działka czy ogród są położone na terenach mniej sprzyjających uprawie borówki, właściwe zakwaszenie gleby pod borówkę można uzyskać stosując kwaśny torf, siarkę lub trociny z roślin iglastych. Kwaśny torf ogrodniczy miesza się z glebą w stosunku 1:1, do głębokości 30 cm, a następnie wokół posadzonych roślin wykłada się trociny, rozłożone liście dębowe lub ściółkę leśną.

W przypadku gdy zakwaszamy ziemię siarką, na rok przed sadzeniem krzewów siarkę rozsiewa się równomiernie na powierzchni gleby i miesza z górną warstwą gleby. Ilość wysiewanej siarki zależy od pH gleby, a także od jej urodzajności. Na gleby piaszczyste dajemy mniejszą dawkę siarki, a na glebach cięższych lub organicznych dawka ta jest większa.

Jeżeli krzewy są już posadzone, zakwaszenia gleby dokonujemy w kilku terminach, dając za każdym razem małe ilości siarki (po 0,5-1,0 kg na 100m² gleby) lub silnie zakwaszający nawóz siarczan amonu. Dobrze sprawdzają się też specjalne nawozy do borówek zakwaszające glebę.

Możemy też sięgnąć po szybki i sprawdzony sposób na zakwaszenie ziemi pod borówkę jakim jest zakwaszacz do gleby Podłoże pH-. Jest to nawóz zakwaszający przygotowany specjalnie z myślą o uprawach ogrodowych i bardzo łatwy w zastosowaniu. Rozcieńcza się go w wodzie (100ml zakwaszacza na 10 litrów wody) i polewa po ziemi przed sadzeniem borówki. Można też używać pod krzewy już posadzone. 10 litrów roztworu zakwaszacza wystarczy na 10m² powierzchni i powinno obniżyć odczyn gleby o około -1pH. Wynik może jednak różnić się w zależności od zasobności i struktury ziemi w ogrodzie.

Borówka amerykańska - sadzenie

W przypadku uprawy borówki amerykańskiej zaleca się sadzenie krzewów dwuletnich, gdyż mają już dobrze rozwinięty system korzeniowy, przyjmują się dobrze, a w następnym roku zaczynają owocować. Jednoroczne krzewy borówki amerykańskiej wymagają szczególnej opieki i będą owocować dopiero po kolejnych dwóch latach.

Odległość pomiędzy roślinami zależy od siły wzrostu krzewów oraz od rodzaju gleby. Obecnie na plantacjach borówki wysokiej krzewy sadzi się w rozstawie 3 m pomiędzy rzędami, a w rzędzie rośliny co 1,2 do 2 m. Umożliwia to mechaniczną uprawę i wygodny zbiór. W uprawie amatorskiej na działce wystarczą odstępy między rzędami 2,5 m i 1 m w rzędzie. W celu dobrego nasłonecznienia borówkowych krzewów rzędy powinny biec w kierunku północ-południe.

Dobrze ukorzeniona sadzonka borówki amerykańskiej
Fot. depositphotos

Krzewy borówki amerykańskiej sadzimy wiosną lub jesienią. Sadzenie borówki wiosną (marzec-kwiecień) jest mniej ryzykowne, gdyż rośliny nie są narażone na przemarznięcie, ale za to należy liczyć się z koniecznością regularnego podlewania. Sadząc krzewy jesienią (wrzesień-październik) trzeba zabezpieczyć borówkę amerykańską na zimę aby ochronić korzenie przed mrozem. Robimy to obkładając ziemię wokół roślin ściółką z torfu, trocin lub liści. Zaleca się sadzić borówki około 5 cm głębiej niż rosły w szkółce. Po posadzeniu krzewy należy podlać.

• Sadzenie borówki amerykańskiej. Jak i kiedy sadzić borówkę?
• Co posadzić obok borówki amerykańskiej
• Nawożenie borówki amerykańskiej. Czym nawozić borówkę?
• Rozmnażanie borówki amerykańskiej

Podczas sadzenia młode sadzonki borówki amerykańskiej warto zaszczepić specjalną szczepionką mikoryzową dla borówek (doskonała dla wielu roślin kwasolubnych).

Mikoryza to wzajemnie korzystne współżycie roślin i specyficznych grzybów symbiotycznych, nawiązujących bezpośredni kontakt z korzeniami rośliny. Dzięki zastosowaniu mikoryzy do borówki amerykańskiej krzewy znacznie łatwiej się przyjmą, a w przyszłości będą lepiej tolerować niedogodne warunki glebowe i okresy suszy. Znacznie lepiej poradzą sobie także w sytuacji gdy gleba w Twoim ogrodzie nie jest odpowiednio zakwaszona. Pozwoli Ci to zatem ograniczyć ilość zabiegów związanych z nawożeniem i zakwaszaniem gleby pod borówkami.

Borówka amerykańska - pielęgnacja i przycinanie

Cięcie jest podstawowym zabiegiem w pielęgnacji borówki amerykańskiej. Krzewy bez cięcia dają słabsze przyrosty z małą ilością pąków kwiatowych. Owoce drobnieją i plon spada. Najlepsze owocowanie mamy wtedy, gdy na roślinie są pędy 2-3 letnie, najwyżej 4-letnie.

Przez pierwsze 3 lata po posadzeniu cięcie borówki amerykańskiej ogranicza się do usuwania pędów słabych i chorych. Intensywne ciecie wykonuje się dopiero po 4-tym roku. Usuwa się wówczas wszystkie najstarsze pędy. Przeciętnie w dobrym krzewie powinno być 6-8 pędów głównych. Usuwa się także pędy zasychające, chore, uszkodzone, cienkie i zagęszczające środek krzewu.

Ciecie prześwietlające krzewów borówki wykonujemy na przedwiośniu, przed ruszeniem wegetacji. Można też wykonać cięcie letnie borówki, zaraz po zbiorze owoców, pamiętając jednak, że robimy to przy pogodzie słonecznej i suchej.

Borówka amerykańska - Vaccinium corymbosum
Fot. pixabay

Cięcie odmładzające borówek wykonujemy po 10-15 latach uprawy, wtedy gdy krzewy są już zbytnio zagęszczone i plon znacznie spada. Cięcie to wykonujemy na przedwiośniu, wycinając wszystkie pędy tuż przy ziemi. Wiosną wyrastają nowe pędy, z których zostawiamy kilka najmocniejszych.

Prawidłowa pielęgnacja borówki amerykańskiej polega też na regularnym podlewaniu krzewów (starajmy się przy tym polewać wodę bezpośrednio na ziemię w międzyrzędziach, tak aby nie moczyć krzewów) oraz ściółkowaniu gleby rozdrobnioną i lekko przekompostowaną korą sosnową. Taka ściółka pomoże utrzymać wilgotną glebę i ograniczy wyrastanie chwastów. Pojawiające się między borówkami chwasty należy regularnie pielić.

Poznaj wszystkie sekrety uprawy borówek!

Jeśli czytasz ten artykuł, zapewne interesuje Cię uprawa borówki amerykańskiej lub szukasz rozwiązania problemów, które się w tej uprawie pojawiają.

Dla osób takich jak Ty przygotowaliśmy specjalnego e-booka poświęconego w całości uprawie borówki. Ten e-book to:

1. Proste instrukcje co i jak robić krok po kroku;
2. Wszystkie etapy uprawy od wyboru odmian, sadzenia aż do zbioru soczystych owoców;
3. Naturalne, sprytne domowe sposoby na zdrowe borówki;
4. Praktyczne rady i własne doświadczenia Autorki;
5. Kilkadziesiąt pomocnych zdjęć i ilustracji.

Czytając tego e-booka oszczędzisz czas potrzebny na poszukiwanie rozwiązań różnych problemów z uprawą oraz poznasz sprawdzone sposoby na zdrowe i smaczne borówki z własnego ogrodu. Poznaj sekrety i podpowiedzi doświadczonego hodowcy borówki amerykańskiej!

Przeczytaj również:

• Choroby borówki amerykańskiej
• Szkodniki borówki amerykańskiej
• Borówka brusznica - uprawa w ogrodzie
• Jagoda kamczacka - odmiany, uprawa, sadzenie, rozmnażanie
• Świdośliwa lamarcka - uprawa, sadzenie, pielęgnacja

Tekst opracowano na podstawie:
1. A. Sołtysiak, Borówka wysoka (amerykańska), Dolnośląski Informator Rolniczy, nr 9/2001;
2. D. Wach, Uprawiajmy borówkę wysoką, Działkowiec, nr 6/2004, s. 28 - 30.