Bukszpan wieczniezielony - odmiany, uprawa, cięcie, rozmnażanie

Bukszpan wieczniezielony jest krzewem zimozielonym, długowiecznym, o powolnym wzroście (nieformowany może jednak wyrosnąć nawet do ponad 2 m wysokości). Dzięki ładnej, regularnej budowie, krzew ten doskonale nadaje się na niskie strzyżone żywopłoty i obwódki. Może być również uprawiany w pojemnikach. Zobacz jakie są wymagania bukszpanu i jak wygląda jego uprawa, cięcie i rozmnażanie. Poznaj najlepsze odmiany bukszpanu na żywopłot.

Bukszpan wieczniezielony - Buxus sempervirens
Fot. pixabay

Bukszpan wieczniezielony należy do rodziny Bukszpanowatych (Buxaceae). Na świecie znane jest 30 gatunków bukszpanu. W stanie naturalnym bukszpany występują w Europie, pł-zach. Afryce, Ameryce Środkowej i w Azji. Liście bukszpanu są jajowate, małe, błyszczące, skórzaste, ciemnozielone lub żółte. Spotykane są też odmiany o liściach dwubarwnych. Niepozorne kwiaty umiejscowione w kątach liści pojawiają się na bukszpanie od kwietnia do maja. Owoce bukszpanu przybierają postać małych rogatych torebek z niedużymi, czarnymi nasionami.

Ze względu na zawartość szkodliwych alkaloidów bukszpan należy do roślin trujących. Ta właściwość wykorzystywana jest jednak w przemyśle farmaceutycznym w produkcji leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. Drewno bukszpanu jest bardzo trwałe, dzięki czemu jest wykorzystywane min. do produkcji instrumentów muzycznych.

Bukszpan - odmiany na żywopłot

Na niskie formowane żywopłoty najlepiej nadają się odmiany bukszpanu wieczniezielonego Suffruticosa i Elegantissima. Obie doskonałe są również do uprawy w pojemnikach. Suffruticosa ma podłużne, jasnozielone, lśniące liście. Jest to odmiana karłowa - nie przekracza 1 m wysokości, dzięki czemu świetnie nadaje się do tworzenia niskich żywopłotów i obwódek. Odmiana Elegantissima charakteryzuje się natomiast liśćmi z białą obwódką, które szczególnie efektownie prezentują się na wiosnę. Na niskie formowane żywopłoty możemy także przeznaczyć odmianę bukszpanu drobnolistnego Faulkner.

Rośliny na żywopłot liściasty - buk, grab, ligustr czy berberys
Rośliny na żywopłot liściasty to najczęściej takie, które są mało wymagające, szybko rosną i dobrze znoszą cięcie. Dzięki temu mocno się rozkrzewiają, tworząc ozdobną i gęstą barierę. Ważna jest też dostępność i niska cena sadzonek. Najczęściej sadzone rośliny na żywopłot liściasty to buk, grab, ligustr, berberys, a także bukszpan. Jakie są ich wady i zalety, która z nich jest najlepsza na żywopłot? Więcej...

Wymagania i uprawa bukszpanu

Bukszpan wieczniezielony dobrze rośnie zarówno na stanowisku słonecznym (ale nie narażonym bezpośrednio na silnie palące promienie słońca) jak i lekko zacienionym. Lubi stanowiska zaciszne i wilgotne, jednakże nie podmokłe. Roślinę należy podlewać regularnie ale nie nadzbyt obficie, również zimą i na przedwiośniu, kiedy rozmarznie ziemia. Krzewy mogą rosnąć niemal na każdej glebie, choć najlepiej czują się na wzbogaconej kompostem przepuszczalnej ziemi gliniastej o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym. W takich idealnych warunkach glebowych wytrzymają okresową suszę jak i zanieczyszczone miejskie powietrze.

Bukszpan wieczniezielony - Buxus sempervirens
Fot. depositphotos

Trzykrotnie w ciągu roku (na przełomie marca i kwietnia, w czerwcu i pod koniec lipca) warto żywopłot z bukszpanu zasilić nawozem. Najlepszy będzie kompost z dodatkiem mączki kostnej. Jeżeli wydaje się nam to zbyt pracochłonne, możemy rośliny zasilić tylko raz w okresie wiosennym, stosując nawóz wolnodziałający.

W bardzo mroźne zimy bukszpan może przemarzać, szczególnie na wschodzie kraju (mrozoodporność - strefa 6B). Dlatego też krzewy rosnące zarówno w pojemnikach jak i w gruncie dobrze jest osłaniać na zimę agrowłókniną. Zabezpiecza to je nie tylko przed mrozem, ale i przed wysuszającymi zimowymi wiatrami, które mogą uszkodzić ich zimozielone liście.

Żółte liście bukszpanu. Dlaczego bukszpan żółknie i jak go uratować?
Żółte liście bukszpanu psują estetykę tego popularnego krzewu, słynącego ze swojego gęstego pokroju i soczyście zielonego ulistnienia. Zobacz dlaczego bukszpan żółknie i jak uratować taką roślinę. Oto najlepsze sposoby na soczyście zielony bukszpan! Więcej...

Obecnie najwięcej problemów w uprawie bukszpanu sprawia szkodnik ćma bukszpanowa. Gąsienice tego motyla w szybkim tempie ogołacają krzewy bukszpanu z liści, powodując ich zamieranie. Podstawą w zwalczaniu tego szkodnika jest pułapka feromownowa na ćmę bukszpanową, którą należy zamontować w pobliżu krzewów bukszpanu. Odławia ona dorosłe motyle i pozwala zauważyć obecność szkodnika zanim ten uszkodzi krzewy.

Samice ćmy bukszpanowej składają jaja na pędach bukszpanu. Z jaj wylęgają się żarłoczne gąsienice, które najpierw żerują ukryte wewnątrz krzewów (z tego powodu często nie zauważamy ich odpowiednio wcześnie) a dopiero potem objadają liście na pędach zewnętrznych. Dlatego nie wystarczy oglądać bukszpanów z zewnątrz. Trzeba także rozchylać ich gałązki i zaglądać czy nie ma gąsienic w środku. Gdy zauważymy zielone gąsienie na bukszpanie należy wykonać oprysk preparatem Lepinox Plus. Gąsienice przestają żerować już w ciągu 1 dnia po oprysku, zaś całkowicie giną po 3 dniach. Jest to środek biologiczny, bezpieczny dla środowiska i owadów pożytecznych.

Bukszpan - sadzenie na żywopłot

Jeżeli zamierzamy dopiero posadzić żywopłot z bukszpanu, to najlepiej zrobić to na przełomie sierpnia i września, choć krzewy kupione w pojemnikach można sadzić bez obaw przez cały sezon wegetacyjny.

Na żywopłot długości 1 m i wysokości 25-50 cm potrzeba około 15 roślin, a na niską, gęstą obwódkę wysokości 20-25 cm - potrzeba około 30 roślin. Sadzi się je w dwóch lub w trzech rzędach. Odległości pomiędzy sadzonkami powinny wynosić od 15 do 30 cm.

Przed sadzeniem należy odpowiednio przygotować podłoże. W tym celu dokładnie usuwamy wszelkie chwasty wraz z korzeniami. Glebę należy spulchnić na głębokość jednego szpadla (około 20 cm). Następnie kopiemy rowek lub dołki, do których będziemy sadzić krzewy. Kształt przyszłego żywopłotu czy obwódki można wyznaczyć za pomocą sznurka rozpiętego pomiędzy palikami. Bezpośrednio po sadzeniu krzewy należy obficie podlać, dzięki czemu łatwiej się przyjmą.

Sadzenie żywopłotu z roślin z odkrytym korzeniem
Niejeden właściciel ogrodu marzy o pięknym, zdrowym i gęstym żywopłocie. Najtańszym sposobem na posadzenie takiego żywopłotu jest wykorzystanie roślin z tzw. odkrytym korzeniem lub inaczej - kopanych z gruntu). Sadzonki te są znacznie tańsze niż rośliny sprzedawane w doniczkach. Radzimy jak sadzić żywopłot z roślin z odkrytym korzeniem oraz o niego zadbać w pierwszym okresie uprawy. Więcej...

Cięcie i formowanie bukszpanu

Cięcie bukszpanu jest ważnym zabiegiem pozwalającym odpowiednio uformować żywopłot i pobudzającym roślinę do wzrostu. Młodych sadzonek nie wolno przycinać od razu po posadzeniu. Robimy to dopiero gdy się przyjmą. Cięcie można wykonać w dwóch terminach - wczesną wiosną (w marcu) i w połowie lata. Świeże przyrosty skracamy o około 1/3 ich długości. Cięcia letniego nie wykonujmy później niż w sierpniu, aby pobudzone pędy zdążyły zdrewnieć przed nadejściem zimowych mrozów.

Przycinanie bukszpanu. Jak i kiedy przycinać bukszpan?
Przycinanie bukszpanu pobudza ten krzew do zagęszczania się i tworzenia zwartego pokroju. Zobacz jak przycinać bukszpan, by szybko się zagęszczał i tworzył pożądane przez nas formy oraz jaki jest najlepszy termin przycinania bukszpanu. Oto wszystko co trzeba wiedzieć o przycinaniu bukszpanu! Więcej...

Rozmnażanie bukszpanu

Bukszpan rozmnaża się przez sadzonki pędowe. Niezdrewniałe fragmenty pędów długości 10 cm ścinamy w sierpniu. Ukorzeniamy je w skrzynkach z mieszanką piasku i torfu o odczynie lekko kwaśnym i przechowujemy przez zimę w inspekcie lub chłodnej, widnej piwnicy. Gdy nadejdzie wiosna, w kwietniu lub maju, ukorzenione młode rośliny możemy przesadzić do gruntu.

Przeczytaj również:

Jak zrobić sadzonki bukszpanu? Prosty sposób aby rozmnożyć bukszpan
Bukszpan to krzew zimozielony, doskonały na obwódki i niskie żywopłoty strzyżone. Na żywopłot, potrzebujemy jednak większą liczbę sadzonek, które nie zawsze są tanie. Warto zatem dowiedzieć się jak zrobić sadzonki bukszpanu i z choćby z jednego krzaczka pozyskać młode roślinki do swojego ogrodu. Zobacz jak rozmnożyć bukszpan z sadzonek - kiedy i jak pobierać sadzonki oraz jak o nie dbać aby szybko się ukorzeniły. Więcej...

Choroby i szkodniki bukszpanu - opis, zdjęcia, zwalczanie
Bukszpan jest krzewem bardzo chętnie sadzonym w ogrodach oraz w pojemnikach na balkonach i tarasach. Dobrze znosi cięcie i pozwala się formować w rozmaite kształty, świetny jest na niskie żywopłoty obwódkowe. Czasem, jednak problemy mogą sprawiać choroby bukszpanu oraz żerujące na roślinie szkodniki bukszpanu. Zobacz jak je rozpoznać i poznaj nalepsze metody zwalczania chorób i szkodników bukszpanu! Więcej...

Opracowano na podstawie: Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 93. Fot. archiwum własne.